خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) - حمیدرضا سبحانینژاد: مجموعه 6 جلدی «تجارت هولناک» توسط گروه نویسندگان به نامهای متیو مورگان، دیوید سیندن و گای مک دونالد و تصویرگری جانی دادل در ژانر ترسناک به رشته تحریر درآمده و عباس زارعی آن را به فارسی ترجمه کرده و در تيراژ هزار و 500 نسخه به بازار آمده است. در نگاه كلی، هر كتاب در قطع كوچك براي حمل راحت، با جلدهايی زيبا طراحی شده و هر يك با قصهای پرهيجان مربوط به گروه سنی نوجوان تهيه شده است.
از منظر روايی خلاصه همه داستانها مربوط به گروهی از مردمان و موجوداتی خيرخواه است كه در قالب «انجمن حمايت از غولها» فعاليت میكنند! در مقابل اين انجمن گروهی هستند كه در پی استفاده نابخردانه و سودجويانه از غولها و موجودات افسانهای رو به انقراض، حاضر به هرگونه جنايت و خباثت هستند. اولف موجودی با پيكر يك نوجوان است كه خود جزو غولهای افسانهای به شمار ميآيد، او شبهای مهتابی تبديل به گرگ میشود و از همين رو او را اولف گرگنما مینامند.
از نكات بارز و جذاب كتاب علاوه بر نثر درست و ساده آن ميتوان به تحرك درونی قصهها و رعايت قواعد داستاننويسی با اوج و فرود مناسب اشاره كرد. همچنين از لحاظ فرم، قصهها بر مبنای سواد بصری مخاطب شكل گرفته كه گويی تصاوير جالب و پرهيجانی در برابر ذهن مخاطب نوجوان به حركت درمیآيند. قصهها دارای منطق روايی درست و بر اساس خيالپردازی گسترده و بستری بديع و جذاب شكل گرفتهاند. تلاقي دنيای خيال با واقعيت همراه با رعايت جزئيات در فرآيندهای علمی، تاريخي و اجتماعی در هر داستان، ساختار قابل توجهی را ايجاد كردهاند.
اين كتابها از منظر حال و هوا و فضای داستانی تا حدود زيادي به انيميشنهای داستانی مانند لاكپشتهای نينجا، هتل ترانسيلوانيا، مرد عنكبوتی و شرِك و حتی داستانهای «هری پاتر» شبيه هستند. پيوستگی داستانها و ثابت بودن نيروهای خير و شر قصهها به جذابيت مجموعه كتابها افزوده است. باز هم از منظر ساختار قصهپردازی، تقسيم ماجراهای هر داستان به فصلهای كمحجم میتواند كمك كند تا مخاطب در دقايق فراغت خود در طول روز به خوانِش مقدارِ كم و قابل تفكيك كتاب بپردازد. به عنوان مثال در سرويس مدرسه يا هنگام منتظر ماندن و فواصل برنامههای روزانه میتوان تكههايی از كتاب را خواند بدون اينكه هر فصل نيمهكاره بماند.
اما آنچه در اين داستانها بيشتر مورد توجه قرار میگيرد، در هم آميختگی ژانرهای داستانی است. ژانر داستانی موجودات فراواقعی با ژانر پليسی همراه با تعليق مناسب، در هم تنيدهاند و گاهي بيان وقايع تاريخی و اساطيری نيز بر جذابتر شدن قصهها افزوده است.
داستانها بر اساس وجود غولهايی در شمايل موجودات افسانهای با ريشههای اسطورهای همچنين ارواح، زامبیها و غولهای كاملا ساخته ذهن نويسنده، با بضاعتهای مختلف، ساخته شدهاند. اين غولها در فضای داستانی ايجاد شده، تقريبا بیآزار و در باغی بزرگ و قديمی نگهداری میشوند. اولف همراه با يك پزشك و موجودی خيالی پریوار به نام «تيانا» از آنها مراقبت میكنند تا ادامه حيات بدهند و نسلشان منقرض نشود. همين قضيه به شكلی نمادين بر تجلی حيات بر روی زمين و لزوم حفظ و حراست از زندگی ساير موجودات كره خاكی تاكيد میكند.
در خلال وقايع داستانی و اوج و فرود هيجانهايی مرتبط با آن، مخاطب نوجوان با لزوم رعايت حقوق بشر و حيوانات، محيط زيست و رعايت قواعد انسانی مدنيت، همراه با امكان خيالپردازی گسترده بهطور ناخودآگاه آشنا میشود. نبرد خير و شر در اين بستر داستانی بهرغم نامهای خوفانگيزش، ترسناك نيست و بيشتر حس ماجراجويی را در نوجوان امروزی تقويت میكند.
برای نوجوانانی كه استعداد نويسندگی دارند، اين قصهها بضاعتهای فراوانی دارند تا به عنوان الگو مورد استفاده قرار گيرند. الگوی داستانی كه علاوه بر رعايت قواعد كهن قهرمانپردازی، بر اساس مسائل علمی با تشريح جزئيات، جايگاهی بين خيال و واقعيت را در ذهن مخاطب نشانه بگيرند.
به رغم بسياری از داستانهای ايراني كه گفتوگو محور و ايستا، همچنين تاحدودی توصيفی هستند، تحرك درونی و بيرونی اين قصهها، قوی و بر اساس اهداف ملموس و رعايت منطق روايی شكل میگيرد. به ويژه اينگونه فضاسازی داستانی در جامعه امروز با وجود كارتونهاي اينچنينی، كاملا قابل درك بوده و از خشونت و جذابيتهای كاذبی كه احتمالا در جامعه ايرانی-اسلامی ما مخرب به نظر میآيند، نيز كاملا دور هستند.
طبق آنچه بيان شد، میتوان گفت مجموعه قصههای تجارت هولناك به نوعی خلاقيتافزا است، بهطوري كه ميتواند در عمق بخشيدن به تصورات و تخيلات نوجوانان اثر مثبت داشته باشد و بدون شعار، نصيحت و حرفهای كليشهای، مخاطب را سر كيف آورد و همراه با حس هيجان جذاب و مفيد، تا حدودي وظيفه آموزندگی و پژوهشگری را نيز بجا آورد.
اسمهای عجيب هيولاها و غولها كه گاهي دقيقا از افسانهها و اساطير الهام گرفته شده و گاه تركيبی از موجودات امروزی و آنچه ديرينهشناسی در اختيار بشر قرار داده، است، جذاب و خيالانگيز هستند.
بايد توجه داشت كه نوجوان امروزی با استفاده از فناوریهای نوينِ تكنولوژيك، تحت هجمه مفيد و گاها مضر فرآوردههای تصويری قرار گرفته است و اكثر دريافتهايش تصويري(متحرك يا ايستا) و آسانياب شدهاند. با اين وصف اين كتابها هم تشويقی به كتاب خواندن و يافتن مضامين و تعابير از ميان واژگان هستند و هم بر قدرت تحليل و كشف ذهنی مخاطب كمك شايانی میكنند.
كوتاه سخن اينكه؛ زحمات كارشناسی گروه تحقيقی انتشارات سايهگستر به سرپرستی حسين مافی كه خود اديبی توانمند به شمار میآيد، تا حدود زيادی نتيجهبخش بوده است. ابتدا از منظر انتخاب داستان برای ترجمه سپس سپردن امر خطير ترجمه به اديبی باانگيزه و فرهيخته، بعد از آن مراحل ويراستاری و انتشار كه با توجه به امكانات و نمونههای داستانی موجود در كشور، میتوان گفت كه راه تازه و مفيدی را آغاز كردهاند تا مخاطب نوجوان ايرانی به اين مجموعه داستانها دسترسی خوبی داشته باشد. قيمت كتابها نيز بر اساس زحمات كشيده شده، همچنين كيفيت نشر و جلدبندی آن، مقرون به صرفه به نظر میآيد.