| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «باغی از گل ابریشم؛ شناختی از شعر صفورا نیری» عصر روز یکشنبه 9 مرداد در سرای اهل قلم برگزار شد. ثريا قزل‌اياغ با یادی از مدیا کاشیگر، به تبیین ویژگی‌های شعر نوجوان پرداخت و گفت: نباید نگاه عبوس و تلخ بزرگسالها به کودک تحمیل شود. نوجوان با نگاه تلخ و از بالا به پایین مشکل دارد و نباید در شعر نوجوان چنین رویکردی داشت. شعر نوجوان در یک برزخ گیر افتاده و هویت مشخصی ندارد. همیشه می‌پرسیدم آیا شاعران نوجوانی‌شان را فراموش کرده‌اند؟ به نظرم برای نوشتن شعر خوب نوجوان لزومی ندارد شاعر، حتما مطالعاتی در حوزه روانشناسی نوجوان داشته باشد و کافی‌ست شاعر با برگشتن به دوران نوجوانی‌اش نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌هایی را یاد بیاورد. به نظرم کتاب «خواب‌هایم را برایت تعریف می‌کنم» اثر صفورا نیری نمونه شایسته‌ای اثری‌ست که شاعر سفری عمیق به نوجوانی را روایت میکند و با دستاوردی عمیق از آن دوره بازگشته و آنها را با نوجوان‌ها سهیم شده است و در اثر‌ش بازتاب داده است. به نظر من امکان ندارد نوجوان با خواب‌های روایت شدهدر این کتاب ارتباط برقرار نکند. این منتقد تصریح کرد: انتخاب قالب خواب را برای این دوره و این شعرها بسیار دقیق و هوشمندانه می‌دانم و درک درستی در این انتخاب وجود داشته است. خواب و رویا نشانه نوجوانی است. می‌گویند، نوجوان حتی در بیداری هم خواب می‌بیند بنابراین انتخاب این ساختار برای بیان دست‌آوردهایی که شاعر از نوجوانی‌اش کسب کرده، بسیار دقیق است. وقتی نوجوان به واقعیت برمی‌گردد و با محدودیت‌های دنیای واقعی روبرو میشود. دنیای خیال کمک میکند تا این محدودیت‌ها و واقعیت‌ها را تحمل کنیم به همین دلیل انتخاب این قالب برای نوجوان بسیار هوشمندانه است. هفت خواب از بیست خواب روایت شده در این اثر، رویای شیرین نیست و مایه گرفته از کابوس‌ها و دلواپسی‌های دوره نوجوانی است. بخش‌های دیگر از شعرها نوعی خودشناسی است و در نهایت دسته‌ای دیگر حسرت‌های دوران گذشته را در بر می‌گیرد. اما عشق که مهمترین پدیده زندگی درتمام شعرها طنین دارد و در شعر هشتم، تبلور عشق نوجوان است و بدون آن‌که واژه عشق به کار رفته باشد به شکل اروتیک در آن دیده میشود. ناهيد معتمدی نیز دیگر سخنران مراسم، به تبیین و شرح ویژگی‌های بلاغی و صنایع ادبی شعرهای این کتاب پرداخت و گفت: خانم نیری در شعر‌هایش بسیار از صنعتی ادبی تضاد بهره گرفته است. همچنین بهره‌گیری از اغراق، تشبیه‌‌های پویا از دیگر صنایع ادبی است. همچنین شاعر در این مجموعه رویاف، شاعرانگی و واقعیت و شرایط زیستی، تخیل در مکان و زبان را در هم می‌آمیزد. اغلب شعر نوجوان از نگاه بزرگسالان ساخته میشود اما در اشعار نیری این را نمی‌بینیم. در کتاب نیری، نوجوان در خواب و واقعیت، ابهام را می‌بینیم. شعرهای این مجموعه نه تنها دنیای عینی را باز می‌تاباند، بلکه تلاشی برای رسیدن به آزادی است. در ادامه جلسه اسدالله شعبانی گفت: شعرهای نیری نوعی مغازله با طبیعت است. عشق‌ورزی با طبیعت است. طبیعتی که می‌خواهد انسان مدرن را به صلح برساند. نیری در اشعار خود با موسیقی کلام سرو کار دارد و آن را به کار می‌گیرد. موسیقی و تخیل را با هم تلفیق می‌دهد و با طبیعت پویای اکنون ما مغازله دارد و می‌خواهد انسان را به انسانیت خود برساند. زهره حيدری دیگر سخنران مراسم نیز معتقد است؛ آثار قبلی این شاعر انتظاری را برای ما ایجاد کرده است؛ اما آن انتظار در مجموعه «خواب‌هایم را برایت تعریف می‌کنم» این انتظار برآورده نشده است. شاید حذف چهار پنج شعر می‌توانست مجموعه بهتری را برای نوجوان‌ها رقم بزند. از نظر روایت این بیست شعر سه مرحله دارد مرحله اول خواب، مرحله دوم بیدار شدن و مرحله سوم بیداری است. مرحله بیدار شدن از خواب با یک جمله در همه جا هست. خواب‌ها مختصات عمومی مشترک همه هستند و احساس کردم که یکی به صورت شفاهی خواب را برای من تعریف میکند. خواب پروازکردن، پله، گیر افتادن در جای تنگ، مدرسه، امتحان در واقع تجربه عمومی همه ماست و مشترک است. رد عین حال یک تجربه شخصی هم هست چون کیفیت خواب دیدن ها متفاوت است. در مرحله بیداری شاعر حال و هوای است دنبال عناصری می‌گردد که خواب را به زندگی پیوند، بزند خواب جنگل می‌بیند و در بیداری دو برگ بید درکنار بالش افتاده است شاعر در مرحله بیداری سعی کرده است حسی که از خواب دارد را حفظ کند و حس بد کابوس‌ها را از خود دور کند. شعر در این مرحله اتفاق افتاده است و گاهی هم اندیشه ورزی میکند. من سعی کردم تا با این تفکیک روایی اشعار آن را بررسی کنم و به همین دلیل معتقدم که اگر این شعر را تنها در قالب شعر و ممختصات شعر نوجوان بررسی کنیم در حق آن ظلم کرده ایم. این کتاب بیان هنرمندانه رویاهای یک انسان است همانطور که نقاش می‌تواند یک خواب را تصویر کند شاعر از کلمات برای بیان رویاهای خود استفاده کرده است و این را نمیتوان تنها یک شعر دانست در واقع بخشی از زندگی را من در این کتاب می‌بینم. كاميار عابدی نیز درباره شعرهای این شاعر برای بزرگسالها پرداخت و گفت: «کتاب «سبز» اولین کتاب شاعر است که عواطف و عشق یک نوجوان در آن است که تحت تاثیر شاعران نسل اول و دوم در آن دیده میشود. سه سال بعد «ساده در باد» منتشر شده است که صدای زندگی در آن عمیق‌تر و دردمندانه‌تر است در این اثر تاثیر فروغ فرخزاد بیشتر دیده میشود. طبیعت و شهر در آن حضور دارد و نثر به هم پیوسته‌ای است که هروله‌کنان سعی دارد تا به شعر نزدیک شود. عابدی در ادامه به بررسی آثار دیگری از این شاعر پرداخت و گفت: درکتاب «فصل پنجم» که در سال 1356 منتشر شده یک نوع مرگ‌اندیشی وجود دارد. تهران را دوست ندارد و در حین مرگ‌اندیشی علاقه‌مند به راه رفتن است. پس از انقلاب کتاب «آواز ارغوانی بیشه» از این شاعر منتشر میشود و متفاوتی را تجربه میکند. با طبیعت به کودکی و امید برمی‌گردد و در آن متعهد به نوعی وزن نیمایی است موسیقی شعر در این مجموعه حضور دارد. کتاب دیگری که این شاعر دارد «درسایه‌ها و شکفتن» است که در آن به نگاه مدرن‌تری به طبیعت می‌رسد. به نگاه تاریخی هم سر می‌زند. این منتقد، در ادامه با طرح دیدگاه‌هایش درباره برخی دفتر شعرهای مانند، «دورتر از تولد هفده ستاره»، «نیم‌شب مدار چهل و نه درجه»پرداخت و گفت: کتاب «خواب‌هایم را برایت تعریف می‌کنم»،تخیل رها و مدرنی در این شعر برای کسانی که با شهر مدرن آشنا هستند وجود دارد. موسیقی این شعر عروضی نیست بلکه نوعی موسیقی تکیه‌ای برکلام است و این مهمترین نکته‌ای بود که من خواننده به عنوان منتقد شعر بزرگسال آن را احساس کردم . در خاتمه بحث کامیار عابدی سیر تحول موسیقی در مجموعه شعرهای نیری پرداخت و گفت موسیقی و کلام در خدمت شعرهای او بوده است. صفورا نیری نیز گفت: این کتاب یک منظومه است و درطی پنج روز، بی‌اختیار نوشته شده و کمترین ویرایش را دارد. به همین دلیل فکر می‌کنم که یک منظومه به هم پیوسته است. صفورا نیری سال 1323 به دنیا آمده است. در حوزه طنز هم قلم زده است. نوشتن را از دوران نوجوانی برای مجله «توفیق» آغاز کرده است. پس از آن در نشریه «گل آقا» نوشت. او علاوه بر شعر بزرگسال در حوزه شعر و ادبيات كودک و نوجوان هم فعاليت دارد. تاكنون دو كتاب «سرخ و صورتی» و «من آبی من سبز» در سال‌های 1369 و 1394 برنده ديپلم افتخار دفتر بين‌المللی كتاب برای نسل جوان IBBY و سومين دوره جايزه عباس يمينی‌شريف شده است. |  |
↧
شعر نوجوان نباید تلخ و عبوس باشد
↧