شهرام اقبالزاده در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به مناسبت روز جهانی کودک از بیتوجهی به ادبیات کودک ابراز نارضایتی کرد و گفت: به خاطر همین بیتوجهیهایی که نسبت به ادبیات کودک و نوجوان میشود چند سال است که پیشنهاد تاسیس بنیاد ملی کودکی را مطرح کردهام. طرح تاسیس این بنیاد به خاطر این است که توجه بیشتری به کودک، حقوق کودک و ادبیات کودک شود.
این پژوهشگر و منتقد ادبی ادامه داد: تعداد و تیراژ کتابهای کودک در مقایسه با تعداد دانشآموزان که بیش از 13 میلیون نفر است بسیار اندک است. درحالی که تیراژ کتاب کودک در سالهای اول انقلاب بسیار زیاد بود و گاهی کتاب کودکی در یک چاپ با صدهزار نسخه فروخته میشد، اما به تدریج کاهش یافت تا به 500 نسخه رسید. امروزه کل تیراژ یک کتاب کودک در 10 سال به این تعداد نمیرسد.
اقبالزاده با بیان اینکه ادبیات کودک نیاز به توجه و سرمایهگذاری بیشتری دارد، افزود: حتی اگر به نهادهای دولتی مرتبط با ادبیات کودک مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انتشارات مدرسه که وابسته به وزارت آموزش و پرورش هستند نگاهی بیاندازیم، میبینیم که کمترین منابع به این نهادها اختصاص یافته است درحالی که ما ادعا میکنیم تنها انقلاب فرهنگی در تاریخ هستیم و باید بیشترین منابع را در این بخش هزینه کنیم.
«ژن برتر» از نظر علمی و اسلامی اصلا وجود ندارد
به گفته این مترجم و نویسنده، حتی اگر فقط دید ابزاری داشته باشیم و فقط به توسعه فکر کنیم، باز هم باید بیشترین سرمایهگذاری را روی حوزه کودک و ادبیات کودک داشته باشیم. اگر مسئولان کشور در کودکی کتابخوان باشند در بزرگسالی هم میتوانند افراد مفید و موثری برای جامعه باشند و با تفکر ژرف و عمیق راهی برای توسعه و پیشرفت کشور چه از نظر اقتصادی و اجتماعی و چه از نظر فرهنگی بیابند. به عنوان مثال اصطلاحاتی که امروزه رایج شده است مانند «ژن برتر» از نظر اسلامی و علمی اصلا وجود ندارد و معنی ندارد و اگر فردی اهل کتاب و مطالعه باشد و از کودکی کتابخوان باشد هرگز چنین حرفی را مطرح نمیکند.
وی در ادامه به پیشینه ادبیات کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: براین اساس هراندازه هم در ادبیات کودک و تالیف کتاب کودک سرمایهگذاری کنیم کم است چون اساس و پایه پیشرفت و توسعه هر کشوری در ادبیات کودک نهفته است. با نگاهی به ادبیات کودک میبینیم که از دوران مشروطه به بعد ادبیات کودک ما تحت تاثیر ادبیات نوینی است که از غرب گرفتیم. درواقع ترجمه تهدیدی برای تالیف محسوب نمیشود و باید در راستای تقویت تالیف استفاده شود.
ضرورت سرمایهگذاری در زمینه ادبیات کودک
به گفته اقبالزاده، برای نوشتن یک کتاب تالیفی خوب باید چند کتاب ترجمه هم خوانده شود. مهم این است که ما باید برای تقویت آثار تالیفی از کتابهای ترجمه ایده بگیریم و با بکارگیری فکر و خلاقیت خودمان آثاری خلاق و متناسب با فرهنگ و جامعه ایرانی تولید کنیم. البته برای این کار نویسنده هم باید مورد حمایت قرار گیرد. وقتی نویسنده از نظر مالی تامین باشد قطعا وقت بیشتری برای تحقیق و پژوهش و مطالعه و تولید اثر بهتر پیدا میکند. لذا دولت باید سرمایهگذاری بیشتری در این زمینه انجام دهد و در این راستا از خرد جمعی و ظرفیت نهادهای مرتبط با ادبیات کودک مانند شورای کتاب کودک، انجمن نویسندگان، انجمن تصویرگران و ... بهره گیرد.