آنیتا یارمحمدی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به غلبه آثار ترجمه بر تالیف اشاره کرد و گفت: نمیتوان از این موضوع چشمپوشی کرد و این واقعیتی است که در کشور ما وجود دارد. بخشی از این مساله برمیگردد به محدودیتهای موجود در چاپ و نشر کتابها. به عنوان مثال در مجموعهای مانند «خانه درختی» اتفاقهایی که برای شخصیتهای این مجموعه رخ میدهد، نشاندهنده ذهن کاملا جسور نویسنده است. نویسنده برای نوشتن این مجموعه ذهنی کاملا رها داشته و اصلا خودش را محدود نکرده است. در نتیجه اثری جذاب تولید کرده که در سطح جهان تعداد زیادی خواننده دارد.
نویسندگان از برخوردهای سلیقهای با اثر بیم دارند
این نویسنده مترجم ادامه داد: اما خود من بهعنوان یک نویسنده، هنگام نوشتن، در ذهن ناخودآگاهام با نوعی ترس از قضاوت و داوری درباره مطلب و همچنین برخوردهای سلیقهای با آن مواجهام و نمیتوانم با ذهنی رها بنویسم. این مساله جسارت را از آثار تالیفی ما گرفته است، اغلب نویسندگان ما جسارت لازم را برای نوشتن ندارند و آثار تالیفی تجربه خاصی را به خواننده منتقل نمیکنند که به خواندن کتابهای تالیفی روی آورند و مخاطب چه کودک و چه بزرگسال وقتی با اینگونه آثاری روبهرو میشود، رغبتی به مطالعه آنها ندارد. حتی با وجود اینکه در ترجمهها هم مسئله برخورد سلیقهای وجود دارد اما آنقدر نیست که ضربه زیادی به مطلب بزند و میبینیم که خواننده به مطالعه آن رغبت دارد. اما این محدودیتها در تالیف بیشتر دیده میشود.
رقابت اعصابخوردکنی بین ناشران برسر ترجمه و چاپ آثار وجود دارد
یارمحمدی در ادامه به سایر دلایل غلبه آثار ترجمه بر تالیف اشاره کرد و گفت: بحث اقتصادی نیز در این مورد تعیین کننده است زیرا بحث فروش و سرمایهگذاری در صنعت نشر موضوع مهمی است. متاسفانه کپیرایت مسالهای است که در این موضوع بسیار دخیل است. امروزه برسر ترجمه و چاپ رقابت اعصابخوردکنی بین ناشران وجود دارد و تلاش میکنند در ترجمه و چاپ کتاب از هم پیشی بگیرند. آنها بهخاطر اینکه لازم نیست وقتی را برای مذاکره و هزینهای را برای خرید حق کپی رایت کتاب صرف کنند اهمیت زیادی به کیفیت ترجمه و چاپ کتاب نمیدهند. فقط میخواهند کتاب را با هزینه حداقلی ترجمه کرده و هرچه سریعتر وارد بازار کنند. در حالیکه ناشری که حق رایت کتاب را خریداری کرده باشد اهمیت بیشتری به کیفیت ترجمه میدهد و زمان بیشتری را به مترجم برای ترجمه خوب کتابها میدهد.
خالق رمان «اینجا نرسیده به پل» افزود: امیدوارم این قانون در کشور ما مورد توجه قرار گیرد و ناشران مقید شوند آن را رعایت کنند زیرا وقتی هزینهای برای انتشار کتابها پرداخت میشود توجه بیشتری هم به کیفیت ترجمه و انتشار آثار میشود.
بیش از 70 درصد آثار ترجمهای کودک و نوجوان کمکیفیت و ضعیفاند
یاراحمدی در ادامه بیان کرد: با نگاهی به ترجمههای موجود در بازار میبینیم بسیاری از ترجمهها ایرادات زیادی دارند و ترجمههای خوبی نیستند. بسیاری از ترجمهها بهصورت تیمی بهوسیله دانشجویان ترجمه میشوند و کیفیت خوبی ندارند و حالت سریدوزی دارند. گاهی هم میبینیم که مترجم با اینکه به زبان انگلیسی تسلط دارد اما زبان فارسی را به خوبی نمیداند. و به خاطر استقبال مخاطبان، افراد مختلفی اقدام به ترجمه آثار پرمخاطبی مانند خوناشامها، ژانر ترس و وحشت و ... کردهاند.
وی افزود: این مسائل و مسائل دیگر سبب شده بیش از 70 درصد ترجمههای موجود در حوزه کودک و نوجوان بازاری، کمکیفیت و ضعیف باشند. البته در حوزه بزرگسال کمتر این مساله دیده میشود و تعداد ترجمههای باکیفیت و خوبی که از سوی ناشران بزرگ این حوزه منتشر میشود زیاد است.
به گفته مترجم مجموعه «خانه درختی» به دلیل استقبال بیشتر ناشران از آثار ترجمه، افرادی که از بیرون نگاه میکنند اعم از نویسندگان و مترجمان، وقتی این شرایط را میبینند، با خود میاندیشند به جای اینکه با زحمت زیادی کتابی تالیف کنند که دیده نشود یا به صورتی نامطلوب منتشر شود، بهتر است به ترجمه آثاری بپردازند که در بازار کتاب دیده شود و مخاطب بیشتری داشته باشد. این مساله نویسندهها را بسیار دلسرد کرده و باید حمایت بیشتری از تالیف شود.