| خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)_ملیسا معمار:سوم خرداد، روز آزادسازی خرمشهر نزدیک بود و من به دنبال نویسندگانی بودم که اثری در زمینه دوران هشت سال جنگ تحمیلی و آزادسازی خرمشهر برای کودکان و نوجوانان منتشر کرده باشد. در این جست‌وجو نام تعدادی از نویسندگان و آثاری را دیدم که در این زمینه نوشته بودند، تا اینکه به کتاب «گربه عزیز» نوشته داوود غفارزادگان برخوردم كه با نگاهي ويژه به وقايع خرمشهر در دوران دفاع مقدس براي گروه سني «ب و ج» نوشته شده است. یادم افتاد که از غفارزادگان کتاب‌های دیگری نیز در زمینه دفاع مقدس مانند «کلاغ آبی»، «خلبان کوچولو» و مجموعه دوجلدی «شب‌های بمباران» منتشر شده است. بهانه خوبی بود تا گوشی تلفن را بردارم و با او درباره آثارش در این حوزه و میزان توجه نویسندگان کودک و نوجوان به انتشار کتاب‌های دفاع مقدسی گفت‌وگو کنم. از داوود غفارزادگان درباره کتاب «گربه عزیز» پرسیدم. از اینکه این کتاب را دیده باشم تعجب می‌کند و می‌گوید: من داستان این کتاب را خیلی دوست دارم اما تصویرگری‌های خوبی ندارد از چاپ آن هم راضی نیستم به همین دلیل هیچ‌وقت آن‌را به کسی هدیه ندادم و درباره‌اش هم صحبت نکردم. وقتی این کتاب را نوشتم تقسیم‌بندی استان‌ها به شکل کنونی نبود و الان تغییر کرده است. شاید دوباره آن را بازنویسی کنم و اصلاحاتی به آن اضافه کنم و با تصویرگری جدید منتشرش کنم چون واقعا داستان خوبی دارد و نگاه ویژه‌ای به وقایع خرمشهر دارد. این نویسنده معتقد است خرمشهر در جنگ ما متفاوت است و نوع مقاومتی که در آن شده حیرت‌آور و منحصربه‌فرد است و می‌گوید: من اسناد و مدارک موجود در این زمینه را خوانده‌ام، حمله به این شهر، مقاومت و نحوه آزادسازی خرمشهر آنقدر عظیم است که نویسندگان ما نمی‌توانند وسعت آن را در آثارشان نشان دهند و نویسنده‌ای مانند تولستوی می‌خواهد که بتواند عظمت آن را به تصویر بکشد چون اثر باید هم به لحاظ داستانی قوی باشد و هم به لحاظ توصیف جغرافیایی و مکانی. اما متاسفانه حق خرمشهر در ادبیات ما ادا نشده است نه در حوزه بزرگسال و نه در حوزه کودک و نوجوان. غفارزادگان به سیاست‌زدگی برخی نویسندگان اشاره می‌کند که ادبیات جنگ و دفاع مقدس را تحت تاثیر قرار داده است و می‌افزاید: در کشور ما جنگ تحمیلی و سیاست با هم ترکیب شده است و نگاه ملی به جنگ نمی‌شود و به این دلیل صدمه خورده است. ما همه چیز را از چشم سیاست می‌بینیم و موضع‌گیری می‌کنیم. درحالیکه یک نویسنده باید نگاه انسانی به این مساله داشته باشد نه نگاه سیاسی، باید زندگی‌هایی را به خاطر بیاورد که تمام شده و سختی‌ها و زجرهایی که به ملت ما تحمیل شده است، به اینکه چقدر در اثر این جنگ تحمیلی از زندگی عقب ماندیم و چقدر به زن‌ها و کودکان ما به عنوان نیروهای غیرنظامی صدمه وارد شد. به گفته خالق «پرواز درناها» نویسنده‌ای که نگاه سیاسی به جنگ داشته باشد و مانند سیاستمداران به آن نگاه کند، داستان‌نویس نیست، سیاستمدار است و داستانی که می‌نویسد ارزشی ندارد. براین اساس ما داستان‌نویسی که نگاه انسانی و دور از مسائل سیاسی به جنگ داشته باشد کم داریم. اما هیچ‌وقت دیر نیست. دوران هشت‌سال دفاع مقدس بخشی از تاریخ سرزمین ماست که باید به آن پرداخته شود، جنگ ایران با عراق متفاوت بود و تنها جنگی بود که از نظر جغرافیایی، خاکمان را از دست ندادیم. از غفارزادگان درباره پرداختن به وقایع جنگ تحمیلی و رویدادهایی مانند آزادسازی خرمشهر از نگاه کودکان و نوجوانان و نقل روایت از زبان آن‌ها می‌پرسم و اینکه چقدر به این مساله در ادبیات کودک و نوجوان توجه شده است. او معتقد است که در این زمینه نیز کارهایی انجام شده اما کار دندان‌گیر کم است. نویسندگانی که کار کودک می‌نویسند ناچارند که به لحاظ ساختار زبانی داستانی کودکانه بنویسند اما مهم این است که بتوانند به دنیای کودکان و نوجوانان وارد شوند. جنگ بی‌رحم است و بیشترین آسیب را به کودکان و زنان بی‌دفاع وارد می‌کند. کودکان در جنگ، پدر و مادرشان، بازی و اسباب‌بازی‌هایشان که همه دنیای‌شان است را از دست می‌دهند. وقتی نویسنده‌ای پای صحبتشان بنشیند و از نگاه آن‌ها جنگ را ببیند از سیاسی‌سازی دور می‌شود. او در ادامه به مجموعه دوجلدی «شب‌های بمباران» اشاره می‌کند و می‌گوید: مثلا این مجموعه یکی از مهمترین سندهای جنگ است و شامل خاطرات بی‌واسطه بچه‌هایی است که در دل جنگ حضور داشتند. در آن زمان بلافاصله بعد از جنگ فراخوان دادیم و خاطرات کودکان از بمباران‌ها و اتفاق‌هایی که در این مدت رخ داده بود را جمع‌آوری کردیم، قبل از اینکه مدتی از آن بگذرد و خاطرات در ذهنشان کمرنگ شود یا مطابق با منافع شخصی‌شان تغییر کند. بعد از جمع‌آوری این خاطرات، تعدادی از آن‌ها را انتخاب کردیم و در قالب این مجموعه دوجلدی منتشر کردیم. به اعتقاد غفارزادگان انتشار چنین آثاری می‌تواند وقایع آن دوران را به‌گونه‌ای ملموس و واقعی به مخاطب امروز و کودکان و نوجوانانی که آن دوران را ندیده‌اند، منتقل کند و نویسندگان به عنوان کسانی که در این دوران زندگی کرده‌اند و از نزدیک با وقایع آن درگیر بوده‌اند، شایسته است در آثارشان بهتر و بیشتر به این موضوع بپردازند. |  |
↧
حق خرمشهر در ادبیات ادا نشده است
↧