| خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمود برآبادی- سوم شهریورماه1320 زادروز یکی از نویسندگان به‌نام ادبیات کودک ایران است. علی اشرف درویشیان که از خانواده‌ای تنگدست برخاسته بود، در آثارش به مشکلات، تنگناها و آرمان‌های طبقه محروم توجه داشت و در داستان‌هایش به جهل و خرافه و تقدیرگرایی می‌تاخت. او در آثارش که اغلب مورد بی مهری اداره سانسور آن زمان قرار می‌گرفت و گاه مجبور می‌شد نوشته‌هایش را با نام مستعار منتشرکند، به این بی عدالتی‌ها معترض بود و به انسان به عنوان موجودی آگاهی بخش که می‌تواند برتقدیر محتوم خود فایق آید و آن را دگرگون کند اعتقاد داشت. اهمیت نگاه انسانی به ادبیات کودک در همه نسل‌ها واقعیت این است که ادبیات کودک ایران در نیم قرن گذشته، تحولات بسیاری را از سر گذرانده است. سلیقه و ذائقه کودکان و نوجوانان تغییرات بسیاری داشته و تلقی از ادبیات کودک نیز با دگرگونی‌های بسیاری روبه‌رو بوده است، اما آنچه اهمیت خود را از دست نداده، نگاه انسانی به ادبیات کودک و به خود کودکان است. آنچه در آثار نویسندگانی همچون علی اشرف درویشیان همچنان برای نویسندگان نسل جدید آموزنده است، توجه به کودکان محروم، نداری و فقر و حضور فعال و کنش‌گرانه آن‌ها در زندگی است. درویشیان علاوه بر داستان‌ها و قصه‌هایی که برای کودکان و نوجوانان نوشته است، چند مجموعه داستان و رمان برای بزرگسالان دارد که بیشتر از خاطرات و گذشته خود او مایه گرفته است. وقتی رمان «سال‌های ابری» را نوشت در حال روایت کردن خود بود. این رمان اتوبیوگرافی او و البته بخشی از تاریخ این سرزمین محسوب می‌شود. درویشیان در این رمان زندگی‌اش را به خاطر می‌آورد و از مواجهه‌اش با قصه‌ها در کودکی از طریق مادربزرگش می‌گوید و بعدها برای ادای دین به تجربه‌های شیرینی که از آن دوران داشته، برای کودکان می‌نویسد و به فولکلورها و فرهنگ عامه می‌پردازد و فقر و رنج‌های خودش و هم‌کلاسی‌هایش را در آثارش به تصویر می‌کشد. آثار درویشیان منبع خوبی برای پژوهشگران افسانه‌های مردم ایران است درویشیان در زمینه جمع آوری فرهنگ مردم کُرد نیز کار کرده است. همچنین با همکاری رضا خندان مجموعه بیست جلدی فرهنگ افسانه‌های ایران را گردآوری کرده است که می‌تواند منبع خوبی برای پژوهشگران افسانه‌های مردم ایران باشد. علی اشرف درویشیان در داستان‌هایش روایت‌گر زندگی کودکانی است که برای زندگی بهتر تلاش می‌کرده است: آثاری چون «فصل نان» ، «همراه آهنگ های بابام». او در این داستان‌ها، ضمن روایت زندگی پرمشقت افراد تهیدست جامعه، به شخصیت‌های نوجوانی می‌پردازد که به دنبال آگاهی و تغییر وضع موجودند مانند«روزنامه دیواری مدرسه ما» ، «کی برمی گردی داداش جان». درویشیان ذهنی جست‌وجوگر داشت درویشیان به عنوان نویسنده‌ای واقع گرا، ذهن جست‌وجوگری داشت. او از فقر و فلاکت، فضیلت نمی‌ساخت، بلکه از نگاه او پرداختن به مضمون‌هایی چون فقر، تبعیض و اختلاف طبقاتی، تلنگری برای آگاه کردن جامعه است. او در ترسیم جغرافیای داستان‌هایش با تکیه بر زبان، آداب و سنت‌های زادگاهش آثاری بومی خلق کرده که خواننده را غیرمستقیم با این فرهنگ آشنا می‌کند. البته درویشیان در برخی از داستان‌هایی که برای کودکان نوشته از فانتزی نیز بهره گرفته و به واسطه آن‌ها کودک را با دنیای شیرین خیال آشنا می‌کند. برای نمونه چنین داستان‌هایی می‌توان به «گل طلا وکلاش قرمز» و «رنگینه» اشاره کرد. علی اشرف درویشیان از جمله نویسندگانی است که تا پایان عمر به آرمان‌های عدالت‌طلبانه خود وفادار ماند و همانند بسیاری نان به نرخ روز نخورد و هزینه‌اش را نیز پرداخت کرد، او از نسل انسان‌هایی است که تکرار نمی‌شوند. |  |
↧
علی اشرف درویشیان؛ نویسنده‌ای که تکرار نمی‌شود
↧