| نوش‌آفرین انصاری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به مناسبت درگذشت لیلی ایمن (آهی) گفت: لیلی آهی فرزند یکی از دیپلمات‌های برجسته ایرانی بود و مادرش هم زنی روسی بود و از بچگی زبان‌های مختلفی مانند روسی، فرانسه و انگلیسی را به خوبی صحبت می‌کرد و با ادبیات کودکان جهان به خوبی آشنا بود. در نیمه دوم دهه 30 تحت تاثیر آذر رهنما، توران میرهادی و دکتر محمدباقر هوشیار که از استادان او در آلمان بود، قرار گرفت و به ادبیات کودک و سوادآموزی علاقه‌مند شد. سوادآموزی که فعال و زنده باشد و بتواند به فردی که در حال آموختن خواندن و نوشتن است، کمک کند. دبیر شورای کتاب کودک در ادامه به خاطره‌اش با لیلی ایمن اشاره کرد و گفت: خانم ایمن در سال 1342 از من خواست کتابی با عنوان «تاسیس کتابخانه در روستا» بنویسم تا افرادی که به عنوان سپاه دانش به روستاها می‌رفتند بتوانند با استفاده ایز این کتاب، کتابخانه تاسیس کنند. قرار بود بخشی از آن کتابخانه‌ها شامل منابع محلی باشد و سپاهیان یاد بگیرند که چگونه قصه‌ها و تاریخچه محلی که در آن خدمت می‌کنند را ثبت کرده و به صورت تک‌نگاشت در این کتابخانه‌ها نگهداری کنند. و در ادامه هم تصمیم به چاپ بعضی از این آثار گرفت. او زحمت زیادی در زمینه سوادآموزی کشید. انصاری درباره سایر فعالیت‌های لیلی ایمن توضیح داد: لیلی ایمن و ثمینه باغچه‌بان از اعضای گروهی بودند كه وزارت آموزش و پرورش و بنگاه انتشارات فرانكلین در سال ۱۳۳۸ به «تیچرز كالج» كلمبیا در امریكا فرستاد تا با شیوه علمی تهیه كتاب‌های درسی آشنا شوند. او در آنجا با مؤسسات مختلفی كه برای ترویج ادبیات كودكان كار می‌كردند، آشنا شد و متوجه شد ادبیات كودكان در ایران، نیازمند نهادی مستقل است. او در اوایل دهه 40 بعد از برگزاری تعدادی نمایشگاه کتاب با همکاری توران میرهادی بیشتر به فقر در حوزه ادبیات کودکان پی برد. وی افزود: لیلی ایمن که در زمینه خواندنی‌ها و ادبیات استاد بود متوجه فقر در حوزه ادبیات کودک شد و تصمیم گرفت نهادی را تاسیس کند که این نهاد حامی و مشوق نشر کتاب‌های باکیفیت برای کودکان این سرزمین باشد. براین اساس حدود 30 نفر را به هیات موسس دعوت کرد و نهادی تاسیس کرد که ناشر نباشد ولی نسبت به ادبیات کودک آگاه باشد. در نتیجه نهاد مدنی شورای کتاب کودک در محل مدرسه فرهاد در سال 1341 تاسیس شد و اساسنامه بسیار قوی و جامعی برای شورای کتاب کودک در آن سال‌ها تهیه شد که تا به امروز تغییری در آن ایجاد نشده است. که نشان دهنده نظر درست و جامع هیات موسس در آن زمان بوده است. نقش ایمن در سنگ بنای اولیه شورای کتاب کودک به گفته انصاری، لیلی آهی بعد از ثبت شورای کتاب کودک و طی مراحل قانونی به عنوان نخستین دبیر هیات مدیره شورای کتاب کودک انتخاب شد. او بسیار فعال بود و در طول 17 سال دبیری در شورای کتاب کودک در زمینه معرفی ادبیات کودک و ترویج این حوزه و مکاتبات با ناشران تلاش زیادی کرد و در کنگره‌های مختلف شرکت کرد و می‌توان گفت که سنگ بنای سال‌های اولیه شورای کتاب کودک با کمک او و دیگران شکل گرفت. دبیر شورای کتاب کودک درباره ادامه فعالیت‌های لیلی ایمن بیان کرد: بعد از مهاجرت به آمریکا ارتباط خانم ایمن با شورای کتاب کودک قطع شد اما ما کماکان در جریان فعالیت‌های فرهنگی او بودیم. او بسیار علاقه‌مند به ادبیات کودکان و زبان فارسی بود و در آمریکا دو مجموعه به نام‌های «شادمانه کودکان» و «فارسی بیاموزیم و روش تدریس آن» را منتشر کرد. انصاری درباره ویژگی‌های شخصیتی لیلی ایمن نیز گفت: من او را از سال 1359 به بعد خانم ایمن را ندیدم ولی او دوستی بسیار خوب، فرهیخته، علاقه‌مند به ایران و فرهنگ این سرزمین و آگاه نسبت به مسائل ایران و جهان بود. لیلی ایمن استاد دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران بود و شاگرادان زیادی در محضر او آموختند و این را به راحتی می‌توان از یادداشت‌های زیادی که امروز درباره خانم ایمن به دست من رسید، احساس کرد. انصاری در ادامه به آخرین کتابی که از سوی شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان از او منتشر شده بود، اشاره کرد و گفت: در سال 1352 لیلی آهی به همراه توران میرهادی و مهدخت صنعتی که آن‌ها هم در مراکز مختلف تدریس می‌کردند و از اعضای شورای کتاب کودک بودند تصمیم می‌گیرند یک کتاب درسی بنویسند و به صورت مشترک، نخستین کتاب روشمند در حوزه دبیات کودک در ایران را می‌نویسند. وی افزود: آن‌ها در زمان نگارش کتاب «گذری در ادبیات کودکان» هم به آموزش دسترسی داشتند، هم آخرین اطلاعات منابع غربی و هم کودکان مدرسه فرهاد. درنتیجه این کتاب برگرفته از کلاس درس و ارتباط با دانش‌آموزان است و کتاب مفیدی از نظر آموزشی محسوب می‌شود. آن‌ها این کتاب را در سه بخش پدید آوردند ولی هیچکدام نگفتند که کدام بخش را نوشته‌اند. به نظر می‌رسد تمام ایده‌ها را روی میز گذاشته‌اند و باهم کار کرده‌اند. این کتاب برای نخستین بار در سال 1352 چاپ شد و با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد و تا سال 1356 دو بار تجدید چاپ شد. اما از سال 1357 آن‌ها دیگر علاقه‌ای به تجدید چاپ این کتاب نداشتند چون فکر می‌کردند مطالب آن قدیمی شده است. اما اگر می‌توانستند سه‌گانگی و اشتراک را با یکدیگر حفظ کنند حتما آن را به روز کرده و منتشر می‌کردند چون به هرحال مطالب و نمونه‌های کتاب آموزشی باید به روز شود و کاملا زنده باشد. تا اینکه در اواخر سال 1396 شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه با کسب اجازه از لیلی ایمن و مهدخت صنعتی موفق شد آن را چاپ کند و من مقدمه‌ای برای چاپ جدیدش نوشتم. البته از سال 52 تا به حال قطعا تغییرات زیادی در نظریه‌ها و تجربه‌ها ایجاد شده ولی این کتاب کماکان به عنوان یک کتاب خیلی مهم هنوز قابل استفاده است. لیلی ایمن (آهی) از بنیان‌گذاران شورای کتاب کودک و استاد ادبیات کودکان، عصر جمعه (16 شهریور 1397) در سن 89 سالگی درگذشت. او تحصیلا‌ت عالی خود را در مسكو در رشته زبان در ۱۶ سالگی آغاز كرد و سپس در دانشكده ادبیات دانشگاه تهران در رشته فلسفه و علوم تربیتی ادامه داد. او با تدریس در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها به كمبود چشمگیر كتاب برای كودكان و نوجوانان پی برد و تدریس در كلا‌س‌های تربیت معلم برای كودكستان‌ها و دبستان‌ها و همكاری با مجله «سپیده فردا» و مدرسه فرهاد، زمینه‌های اصلی پیدایش تفكر سازمانی برای بهسازی و ترویج ادبیات كودكان را در او فراهم كرد. لیلی ایمن و ثمینه باغچه‌بان از اعضای گروهی بودند كه وزارت آموزش و پرورش و بنگاه انتشارات فرانكلین در سال ۱۳۳۸ به «تیچرز كالج» كلمبیا در امریكا فرستاد تا با شیوه علمی تهیه كتاب‌های درسی آشنا شوند. در آنجا با مؤسسات مختلفی آشنا شد كه برای ترویج ادبیات كودكان كار می‌كردند. این آشنایی لیلی ایمن را بر آن داشت كه برای خدمت به ادبیات كودكان در ایران، نیاز به نهادی مستقل است. این فكر را با دوست دیرین خود خانم توران میرهادی در میان گذاشت و شورای كتاب كودک با كمك توران میرهادی، ماه‌آ‌فرید آدمیت، لیلی ایمن، دكتر احمدی و دكتر مجتبایی شكل گرفت. او همچنین مشاور فنی اداره کل مطالعات و برنامه‌های وزارت فرهنگ، دبیر فنی و مشاور فنی وزارت آموزش و پرورش، مدرس ادبیات کودک به مربیان کودکستان، پایه‌گذار بخش انتشار کتاب‌های کودکان به زبان فارسی به دعوت بنگاه ترجمه و نشر کتاب، عضو گروه بررسی کتاب‌های درسی ابتدایی به دعوت مؤسسه آمریکایی فرانکلین بود. از لیلی ایمن ۳۹ کتاب و مقاله منتشر شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از «پالتو قرمز» و «هر که پیدا کرد مال خودش»، «انجمن‌های خانه و مدرسه به خانه تکانی نیاز دارند»، «کتاب‌های خوب کدامند؟» و «نقدها و نظرها: شورای کتاب کودک». |  |
↧
لیلی ایمن زنی فرهیخته و آگاه نسبت به مسائل ایران و جهان بود
↧