خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – ملیسا معمار: کتابهای «مری پاپینز» یکی از نمونههای مطرح ادبیات کودکان است. مجموعه هشت جلدی «مری پاپینز» در طی سالهای ۱۹۳۴ تا ۱۹۸۸ به چاپ رسید. این مجموعه به بیش از ۴۰ زبان دنیا ترجمه شده است. کودکان و نوجوانان بسیاری از کشورهای مختلف با این چهره محبوب آشنا هستند و داستانهای آن را دوست دارند. پاما لیندُن تراورس، داستاننویس، منتقد تئاتر، سفرنامهنویس، بازیگر، روزنامهنویس و سخنران استرالیایی، با خلق مجموعه کتابهای «مری پاپینز»، پرستاری اسرارآمیز با تواناییهای مافوق طبیعی، به شهرت رسید. بعد از آن برخی نویسندگان در کتابهایی که برای کودکان و نوجوانان مینویسند گاهی از «مری پاپینز» و جادوهایش یاد میکنند. «پسرک و جادوی مری پاپینز» نیز از جمله آثاری است که با الهام از این شخصیت نوشته شده است و داستان کودکی را بیان میکند که با پدرش زندگی میکند و درگیر دوری مادرش است. گیل که پسری درونگراست و در عالم تخیلات قوی خود زندگی میکند و تنها دوستش نازیا، دختری اهل پاکستان است، دلش میخواهد وقتی بزرگ شد مری پاپینز شود. این رمان کودک و نوجوان، نوشته آلِخاندرو پالوماس است؛ پالوماس در دانشگاه سانفرانسیسکو در رشته فلسفه زبان انگلیسی و شعر تحصیل کرده است و کتاب «پسرک و جادوی مری پاپینز» برنده جایزه ملی ادبیات کودک و نوجوان در اسپانیا و همچنین جایزه خواکین رویرا در ادبیات نوجوانان شده است. این کتاب با ترجمه کیوان عبیدی آشتیانی، از مترجمان شناختهشده حوزه کودک و نوجوان که بیش از 30 کتاب ترجمه کرده و جوایز متعددی را از آن خود کرده است، به تازگی از سوی انتشارات فاطمی (کتابهای طوطی) برای نوجوانان منتشر شده است. به این بهانه با کیوان عبیدی آشتیانی گفتوگویی داشتیم که در ادامه میخوانید.
کتاب «پسرک و جادوی مری پاپینز» نوشته آلخاندرو پالوماس، نویسنده اسپانیایی است، آیا شما این کتاب را از زبان اسپانیایی به فارسی ترجمه کردید؟
اصل کتاب به زبان اسپانیایی است، اما من از نسخه ترجمه شده به زبان انگلیسی آن را به فارسی برگرداندهام. درواقع این کتاب، ترجمه از روی ترجمه است و موقع ترجمه داستان فکر میکردم مسلما اگر زبان اسپانیایی میدانستم چه قدر داستان زیباتر میشد چون همیشه بخش بزرگی از زیبایی شناختی اثر در نسخه اصلی است. به هر حال تمام تلاشم را کردم تا حال و هوای نسخه اصلی را حفظ کنم.
قهرمان داستان یک پسر است اما دلش میخواهد وقتی بزرگ شد مری پاپینز شود؛ لطفا درباره شخصیت اول داستان بیشتر توضیح دهید.
این داستان از زبان چهار راوی مختلف روایت میشود که هرکدام در ابتدا با نگاه خودشان مقطعی از زندگی قهرمان اصلی داستان یعنی گیلرموی 10 ساله را زیر ذرهبین میگذارند. گیلرمو پسری است با ظاهری خندان اما پشت این نقاب اندوهی پنهان است و زمانی توجه معلم جلب میشود که میفهمد گیلرمو با آن که پسر است اما دلش میخواهد وقتی بزرگ شد مری پاپینز شود. گیلرمو فقط یک دوست دارد و آن هم نازیا دختری اهل پاکستان است و با پسرها بازی و معاشرت نمیکند، این موضوع علاوه بر اینکه پدر گیلرمو را آزار میدهد، نظر معلم و مشاور مدرسه را نیز جلب میکند و متوجه حالات عجیب او میشوند و به دنبال حل مشکلاتی که در ابتدا نمیدانند چیست، میروند.
چه عاملی گیلرمو را به دفتر مشاور مدرسه میکشاند؟
مادر گیلرمو از خانواده دور است و تنها راه ارتباط گیلرمو با مادرش نامههایی است که از او دریافت میکند. گیلرمو میداند پدرش دلتنگ مادرش است و بیشتر اوقات پدرش را تنها میگذارد تا شبها پشت کامپیوترش بنشیند و با همسری که عاشقانه دوست دارد از راه دور در ارتباط باشد. اما انگار جایی از کار خراب است و میلنگد و این همان چیزی است که باعث میشود پای گیلرمو به دفتر مشاور مدرسه باز شود تا راز اندوهی را که پشت آن چهره خندان است پیدا کند.
به نظر شما نویسنده این کتاب، چقدر در شخصیتپردازی و فضاسازی موفق بوده است؟
همانطور که گفتم داستان چهار راوی دارد، یکی از راویها خود گیلرمو است، یکی دیگر پدر گیلرمو، یکی معلم گیلرمو و آن دیگری مشاور مدرسه. نویسنده با زبانی عاطفی رابط بین این چهار راوی میشود تا راز گیلرمو را کشف کند، رازی که باعث میشود او بخواهد وقتی بزرگ شد مری پاپینز شود.
تصاویر محدودی هم در کتاب دیده میشود، نظرتان راجع به تصاویر چیست؟
کتاب تصاویر محدودی دارد اما در عین حال به این تصاویر تا حدودی وابسته است و سبب درک بهتر داستان میشود. داستان برای گروه سنی دوازده سال به بالاست اما پیشنهاد میکنم والدین و مربیان مدارس هم داستان را بخوانند و همیشه به چهرههای خندان بچهها اعتماد نکنند چرا که بچهها برای پنهان کردن غمهایشان هنرپیشههای قهاری هستند.
چه نکتهای درباره این کتاب برایتان جذاب بود و شما را به ترجمه آن ترغیب کرد؟
یکی از نکتههایی که همیشه برای من جذاب است تاثیرپذیری نویسندهها از قهرمانهای ماندگار ادبیات است. مری پاپینز بعد از تمام این سالها همچنان انگیزه خلق داستانهایی جدید و ماندگار میشود و شاید روزی گیلرموی کوچولو نیز انگیزه نوشتن داستانی دیگر شود. همچنین داستان گیلرمو داستان عشق است و محبت و یاری گرفتن، فضایی عاطفی با زبانی عاطفی، عنصری که در تحول شخصیت داستان بسیار موثر است. خوشحالم گیلرموی پایان داستان دیگر آن گیلرموی ابتدای داستان نیست و حالا لبخندی واقعی بر لب دارد. گاهی دستهای بچهها و حتی بزرگها دراز است برای یاری گرفتن و هیچ کس متوجه نمیشود.
آیا دوست دارید آثار دیگری از آلخاندرو پالوماس را نیز ترجمه کنید؟
بله دوست داشتم داستانهای دیگری از این نویسنده بخوانم اما متاسفانه زبان ایشان اسپانیایی است.
سخن آخر؟
یکی از افتخاراتم به عنوان مترجم این اثر این است که نشر فاطمی(کتابهای طوطی) رایت کتاب را خریده است و به حقوق مادی و معنوی کتاب احترام گذاشته است.
کتاب «پسرک و جادوی مری پاپینز» از سوی انتشارات فاطمی (کتابهای طوطی) در قالب 200 صفحه با شمارگان دوهزار نسخه و قیمت 220 هزار ریال برای نوجوانان منتشر شده است.