| خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – ملیسا معمار: برخی معتقدند برگزاری سمینارها، نشست‌ها و همایش‌های مختلف تاثیر زیادی در حل مشکلات و چالش‌های موجود ندارد و بهتر است به جای این کارها که بیشتر جنبه اتلاف هزینه دارد، کار عملی و راهگشایی انجام شود. اما نباید ازنظر دور داشت که برگزاری سمینارها، نشست‌ها و همایش‌های مختلف می‌تواند موجب جلب توجه اذهان عمومی و مسئولان به موضوع مورد نظر شده و در پرداختن بیشتر به موضوع از سوی کارشناسان، ارائه راه‌حل‌های موجود و حتی رفع چالش‌ها موثر باشد. حوزه ادبیات کودک و نوجوان از حوزه‌هایی است که در کشور ما چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و با چالش‌های زیادی روبه‌رو است و کمتر شاهد برگزاری سمینارها، نشست‌ها و همایش‌های مختلف در این حوزه هستیم. همایش دوسالانه «ادبیات کودک و مطالعات کودکی» از معدود همایش‌هایی است که هنوز پا برجاست و توانسته‌ایم شاهد برگزاری سه دوره آن از سوی شورای کتاب کودک باشیم و دوم و سوم آبان‌ماه امسال سومین دوره این همایش با موضوع «ادبیات کودک و دیگری» در موسسه خانه کتاب برگزار شد. اما اینکه این همایش چقدر توانسته به اهدافش نزدیک شود و چه انعکاس و بازتابی در داخل و خارج از کشور داشته پرسش‌هایی است که در گفت‌وگو با حسین شیخ‌رضایی، دبیر علمی این همایش، مطرح کردیم که در ادامه می‌خوانید. شما امسال موضوع متفاوتی را برای همایش انتخاب کردید، با چه هدفی موضوع «ادبیات کودک و دیگری» را انتخاب کردید؟ این موضوع زمان درست و خوبی انتخاب شد چون مساله دیگری خیلی به زندگی اجتماعی و اوضاع و احوال سیاسی ما در کشور و منطقه مربوط است مخصوصا گروه‌های افراطی، تبعیض‌هایی که وجود دارد و مهاجرت‌هایی که از خاورمیانه به کشورهای اروپایی شده است. بنابراین انتخابش به لحاظ زمانی خیلی درست بود. مغز ما به گونه‌ای ساخته شده است که تمرکز بیشتری روی افرادی داریم که می‌‌شناسیم اما به لحاظ تکامل جوری هستیم که انرژی بیشتری روی دیگری می‌گذاریم. اخلاق و ادبیات در اینجا نقش مهمی ایفا می‌کنند و می‌توانند این مرز و تمایل طبیعی ما را بردارند. ادبیات کودک می‌تواند نقش تعدیل کننده داشته باشد و سبب توجه بیشتر به تنوع برون گروهی و کاستن سوگیری‌های زبانی شود. از سویی چون دیگری صرفا یک موضوع ادبیات کودکی نبود، به سخنرانان اجازه می‌داد به جنبه‌های مختلفش بپردازند. اما در دوره اول و دوم همایش، موضوع‌ها صرفا ادبیات کودکی بود. نخستین دوره آن در سال 1393 با عنوان «ادبیات؛ کودک دیروز، کودک امروز» برگزار شد و موضوع و محور این همایش «جایگاه و اهمیت مخاطب در ادبیات کودک» بود. دومین دوره این همایش هم با موضوع «کودک، ادبیات و لذت‌های خواندن» برگزار شد و زیاد به اوضاع بیرون از ادبیات کودک مربوط نمی‌شد. اما موضوع همایش امسال عام بود و بر همین اساس توانستیم از شاخه‌های دیگر هم دعوت کنیم و گستردگی بیشتری داشت. با توجه به اینکه شما دبیر هرسه دوره همایش «ادبیات کودک و مطالعات کودکی» بوده‌اید، کمیت و کیفیت مقالات همایش امسال را در مقایسه با دو دوره پیشین چگونه ارزیابی می‌کنید؟ تنوع مقالات همایش سوم نسبت به دوره‌های قبل بیشتر بود و بجز ادبیات کودک از حوزه‌هایی مانند اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و فضاهای دیجیتالی و مجازی هم مقاله داشتیم. همچنین تعداد مقالات ارسال شده هم امسال 60 مقاله بود که نسبت به دوره‌های پیشین بیشتر بود. و نشان داد که همایش نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شناخته شده است. و بجز چهار ارائه که ضعیف بود ارائه مقالات هم نسبت به دوره‌های پیشین بهتر بود. همایش «ادبیات کودک و دیگری» چه بازخوردهایی داشت؟ براساس سخنان شرکت‌کنندگان در همایش توانستیم بازخوردهای مثبتی بگیریم. تعدادی از شرکت کنندگان می‌گفتند که ما نمی‌دانستیم موضوع دیگری چیست ولی در این همایش متوجه شدیم که دیگری چیست و خیلی از اتفاق‌هایی که در اطرافمان می‌افتد به این موضوع ارتباط دارد. همچنین تعدادی از شرکت‌کنندگان در این همایش، دانشجویان ادبیات بودند که می‌خواهند برای پایان نامه‌هایشان موضوع انتخاب کنند، و با این همایش در ذهنشان حساسیت بیشتری نسبت به موضوع دیگری ایجاد شد. بازتاب این همایش در داخل کشور چگونه بود؟ در ایران انعکاس خوبی از سوی خبرگزاری‌هایی مانند ایبنا و برخی روزنامه‌های سراسری داشت. همچنین در فضای مجازی هم انعکاس خوبی داشت و درمجموع رضایت‌بخش بود. مخصوصا فهرستی که از سوی لاک‌پشت پرنده ارائه شد خیلی مورد استقبال قرار گرفت و مخاطبان و شرکت‌کنندگان درحال تهیه کتاب‌ها هستند. با توجه به اینکه همایش «ادبیات کودک و مطالعات کودکی» بین‌المللی است، چه بازتابی در خارج از کشور داشته است؟ این بار قبل از شروع همایش فراخوان را ترجمه کردیم و از طریق دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) به کشورهای دیگر فرستادیم و افرادی در خارج از کشور هم برای ما چکیده فرستادند و ما از کشورهای انگلستان، روسیه، آفریقای جنوبی و اوگاندا مقاله داشتیم ولی تصمیم گرفتیم به خاطر مشکلات اجرایی و عملی شرکت کنندگان در خارج از کشور را برای ارائه مقاله نپذیریم. از نظر انعکاس خبر برگزاری همایش هم چون ما فراخوان این همایش را ترجمه کرده و از طریق (IBBY) به سایر کشورهای عضو فرستادیم، اخبار برگزاری این همایش نیز در بولتنی که (IBBY) معمولا آخر هر ماه ارائه می‌دهد، منعکس خواهد شد. آیا اهدافتان از برگزاری این همایش محقق شد و به نتیجه دلخواهتان رسیدید؟ نتیجه چیز کوتاه مدتی نیست که قابل اندازه‌گیری باشد، جریان فرهنگی دراز مدتی است و من مطمئنم با برگزاری این همایش توجه جامعه ادبیات کودک به موضوع دیگری جلب شده و می‌توانیم کتاب‌های بیشتری در این زمینه برای مخاطبان و اقلیت‌ها تولید کنیم و این نتیجه خوبی است. برگزاری این‌گونه همایش‌ها چه تاثیری در روند ادبیات کودک دارند؟ این همایش‌ها در زمینه تولید کتاب‌های تالیفی در موضوعات مربوطه، انتخاب کتاب برای ترجمه، جلب توجه ناشران خارج از کشور به ادبیات کودک ایران موثر است. آیا مجموعه مقالات این همایش منتشر می‌شود؟ بله تلاش می‌کنیم مجموعه مقالات به طور کامل منتشر شود و در اختیار مردم قرار گیرد. ما مجموعه مقالات دو همایش قبلی را منتشر کردیم و در اختیار علاقه‌مندان قرار دادیم، امیدواریم قدری اوضاع نشر بهتر شود و بتوانیم مجموعه مقالات این همایش را هم منتشر کنیم. با توجه به اینکه امسال برخلاف سال‌های گذشته، شرکت در همایش مستلزم ثبت نام و پرداخت هزینه بود، تعداد شرکت کنندگان نسبت به سال‌های قبل چه تفاوتی داشت؟ تعداد سخنرانان و شرکت‌کنندگان امسال 150 نفر بود که نسبت به همایش‌های قبلی که رایگان بودند، تعداد کمتر بود ولی نسبت به همایش‌های دیگری که با دریافت هزینه برگزار می‌شود و گواهینامه‌ای هم به شرکت کنندگان داده نمی‌شود، استقبال خوب بود. از نظر تنوع مهمان‌ها هم شاهد حضور افرادی با تخصص‌ها و گرایش‌های مختلف مانند روانشناسی، جامعه شناسی و مدیران فرهنگی بودیم که نسبت به دوره‌های قبل که مهمان‌ها ادبیات کودکی بودند بهتر بود. آیا این یک همایش درون شورایی بود یا شرکت کننده‌ای خارج از شورای کتاب کودک هم داشتید؟ نه همایش عمومی بود و فقط حدود 30 درصد از شرکت‌کنندگان شورایی بودند و بقیه از دانشجویان، محققان، پژوهشگران، مربیان کانون پرورش فکری، نویسندگان و علاقه‌مندان به ادبیات کودک بودند. همچنین افرادی هم که ارائه مقاله داشتند کمتر از یک سوم آن‌ها از شورای کتاب کودک بود. باتوجه به اینکه این همایش درطول دو روز از صبح تا عصر به صورت فشرده برگزار می‌شود، و این مساله سبب خستگی شرکت‌کنندگان و سخنرانان می‌شود آیا بهتر نبود این همایش در مدت زمان بیشتری با فشردگی کمتری برگزار می‌شد تا شرکت‌کنندگان بتوانند استفاده بهتر و مفیدتری از آن داشته باشند؟ حرف شما درست است ولی همه این موارد بستگی به ملاحظات مالی دارد. اگر امکانات مالی بود می‌توانستیم این همایش را بجای دو روز در چهار نیمروز برگزار کنیم تا شرکت‌کنندگان خسته نشوند اما شورای کتاب امکانات مالی لازم را ندارد. اگر نهادهای مرتبط با ادبیات مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا آموزش و پرورش حمایت کنند می‌توان روند برگزاری همایش را اصلاح کرد و آن را در طول سال پخش کرد و تداوم داد. آیا همایش امسال اسپانسری نداشت؟ شورای کتاب کودک برگزار کننده بود و موسسه خانه کتاب و وزارت فرهنگ و ارشاد هم به ما کمک کردند. |  |
↧
توانستیم نسبت به «دیگری» حساسیت ایجاد کنیم
↧