خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-ملیسا معمار: در کتابفروشی بودم که متوجه دخترک پنج سالهای شدم که موهایش را دوگوشی بسته بود، کتابی در دست داشت و پشت قفسهها قایم شده بود. مادرش هم مرتب میگفت «یاسمن خانم اون کتاب رو بذار سرجاش، بیا بریم» دخترک هم که کتاب را محکم گرفته بود و در پشتش قایم کرده بود، داد میزد: «نه! من این کتاب را میخواهم.» و کشمکشی بین آنها درگرفته بود. از مادر دخترک پرسیدم: «شما که تعدادی کتاب دیگر خریدهاید، چرا این کتاب را نمیخرید؟» او به من پاسخ داد: «من خودم کتابدار و کارشناس کتاب کودک هستم. کتابی که دخترم برای خردیدنش اصرار دارد، اصلا کتاب مناسبی نیست، نه محتوای خوبی دارد نه نویسنده و ناشر صاحبنامی، از نظر کتابسازی هم استانداردهای لازم برای کتاب کودک را ندارد، فقط به دلیل رنگ و لعابی که دارد برای بچهها ازجمله دختر من جذاب است. من هم نمیخواهم این کتاب را برایش بخرم.» بالاخره مادر دخترک را راضی کرد و با خود برد. اما چند درصد از پدر و مادرها کارشناس کتاب کودک هستند؟ چند درصد از فهرست کتابهای مناسب که از سوی نهادهای مختلف منتشر میشود، باخبرند؟ روز پنجشنبه، روز کتابگردی است و کودکان بسیاری همراه با خانواده یا مربیان خود به کتابفروشیها میروند، برخی معلمان و مربیان مدارس هم برای تجهیز کتابخانه مدرسهشان در این روز به کتابفروشیها میروند تا از تخفیفها هم استفاده کنند. براین اساس در این گزارش تعدادی از کتابهای مناسب برای گروه سنی کودک که در سال 1397 منتشر شده را معرفی کردهایم.
انتشارات قدیانی، مجموعه 25 جلدی «شعرهای شیرین برای بچهها» را با قیمت 480 هزار ریال منتشر کرده است
184 شعر کودکانه برای بچهها
نخستین کتاب این لیست، مجموعه 25 جلدی «شعرهای شیرین برای بچهها» است که از سوی انتشارات قدیانی منتشر شده است. این مجموعه که در کتابنامه رشد آموزش و پرورش معرفی شده است، شامل 184 شعر از شاعران شناختهشده و صاحبنام حوزه کودک و نوجوان مانند شکوه قاسمنیا، اسدالله شعبانی، ناصر کشاورز، جعفر ابراهیمی شاهد، حسین احمدی و افشین علا است.
اشعار ساده و کودکانه این مجموعه مانند داستانهایی کوتاه و جذاب هستند که با کلماتی آهنگین بیان شده و با تصاویری شاد همراه شدهاند. برخی از این شعرها با الهام از شخصیتهای قصهها و حکایتهای قدیمی سروده شده و برخی موضوعاتی امروزیتر دارند.
انتشارات محراب قلم دایرهالمعارف «غولها ، هیولاها و دیوها» را با قیمت 270 هزار ریال منتشر کرده است
بچهها بیایید غولها را بشناسید
کودکان علاقهمند به غولها و هیولاها بهتر است دایرهالمعارف «غولها ، هیولاها و دیوها» را بخوانند. این کتاب مرجع تقریبا کاملی درباره موجودات خیالی است که انسانهای سراسر جهان در همه قارهها و کشورها در سدههای گذشته ساخته و پرداختهاند مانند غولهای هندی، غولهای چینی، غولهای آمریکایی، غولهای روسی، غولهای ایرانی. این مجموعه اثری از بنوا دولالاندر است که با ترجمه مهدی ضرغامیان از سوی محراب قلم منتشر شده است.
کودکان با مطالعه این دایرهالمعارف به خصوصیات غولها، محل زندگیشان، خوراکشان و چگونه زندگی کردنشان و همچنین حوادثی که در عالم خیال آن ملتها، غولها مرتکب میشوند پی میبرند. بخش دیگر این کتاب به دیوها اختصاص دارد و در آن به انواع و اقسام دیوها مانند دیو خشکسالی که در ایران باستان وجود داشته پرداخته شده است.
انتشارات افق، سری دوم مجموعه «وَگی ورجه» را با قیمت 80 هزار ریال برای هرجلد منتشر کرده است
مشکل برای همه است حتی قورباغهها
ناصر کشاورز این بار هم مثل مجموعه 12 جلدی و پرفروش «میمینی» با شعرهایی شاد به سراغ کوچولوها و البته بزرگترها رفته است. مجموعه 12 جلدی «وَگی ورجه» شامل شعرهایی شاد برای کودکان است که ناصر کشاورز آنها را بر اساس داستانهای جاناتان لاندن با تصویرگری فرانک رمیکه ویچ از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات افق برای گروه سنی «الف و ب» منتشر کرده است.
«وگی ورجه» وروجک و بامزه به کوچولوها نشان میدهد که مشکل برای همه است و حتی قورباغهها هم در زندگیشان مشکلاتی دارند. در هر کدام از جلدهای این مجموعه ماجرای خاصی برای وگی ورجه رخ میدهد.
«وَگی میره مدرسه خیلی هم کمحواسه»، «وَگی یک شب که خوابید توی خواب دوچرخه دید»، «وَگی همبازی میخواد خواهرش دنیا میآد»، «وَگی دکتر نمیره هِی بهونه میگیره»، «وَگی ورجه باهوشه میدونه چی بپوشه!» و «وَگی تو رختخوابه دوست نداره بخوابه» عنوان 6 جلد نخست این مجموعه 12 جلدی است که سال گذشته از سوی انتشارات افق منتشر شده بود.
سری دوم این مجموعه نیز شامل 6 جلد با عنوانهای «وگی ساخت خونهای خوب با میخ و اره وچوب»، «وگی فوتبال بلده توی بازی گل زده»، «وگی تنها با خودش تو روز تولدش»، «وگی و بابا و مامان شام میرن به رستوران»، «وگی امشب تو خونه دوست نداره بمونه» و«وگی رفته مهمونی اردوی تابستونی» است. در هر کتاب وگی کار جدیدی انجام میدهد و به صورت غیرمستقیم پیامی را به کودکان منتقل میکند.
انتشارات امیرکبیر «قصههای زیزیگولو» را با قیمت 120 هزار ریال برای هرجلد منتشر کرده است
«قصههای زیزیگولو» کتاب شد
«قصههای تا به تا» از سریالهای جذابی بود که حدود 20 سال پیش از تلویزیون برای بچهها پخش میشد و مورد استقبال قرار گرفت. اینبار کتابهای جذاب برای محمدکاظم اخوان، نویسنده فیلمنامه این مجموعه تلویزیونی داستانهای آن سریال را در قالب مجموعهای 10 جلدی با عنوان «قصههای زیزیگولو» نوشته که از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده. اخوان معتقد است معمولا سینما و تصویر، مخصوصا تلویزیون، در برگرداندن کتاب به فیلم و مجموعههای تلویزیونی ناتوان است و نمیتواند در نمایش بیرونی آن موفق باشد.
به گفته نویسنده این کتاب، به دلیل مدیوم تلویزیون، مجموعه «قصههای تا به تا» ویژگیهای خاص خودش را داشت و وقتی میخواستیم این مجموعه تلویزیونی رادر قالب کتاب درآوریم باید تغییراتی در آن ایجاد میشد و قصهها بازآفرینی میشد. به همین دلیل حدود 70 درصد قصهها تغییرات عمدهای کردند و تعدادی قصه جدید هم نوشته شد که اصلا در آن مجموعه نبود و نهایتا 30 قصه آماده شد که قرار بود در قالب 10 جلد منتشر شود.
انتشارات شهر قلم، مجموعه «چگونه با اژدها کنار بیاییم» را با قیمت 60 هزار ریال برای هرجلد منتشر کرده است
5نامزد جایزه کتابهای خندهدار رولد دال را بخوانید
جایگاه بعدی این فهرست متعلق به مجموعه هشت جلدی «چگونه با اژدها کنار بیاییم: خاطرات پرستار اژدها» نوشته جاش لیسی و نامزد جایزه کتابهای خندهدار رولد دال در سال 2012 است که با ترجمه سیدمحمدرضا سیدآقا و شیوا شاهمحمدی از سوی انتشارات شهرقلم منتشر شده است.
مجموعه «چگونه با اژدها کنار بیاییم: خاطرات پرستار اژدها» یکی از پرفروشترین آثار در حوزه ادبیات کودکان بریتانیا است که وبسایت گودریدز نیز آن را اثر برگزیده کودکان 7 تا 12 سال بریتانیایی اعلام کرد و محبوبترین کتاب سال در کتابخانههای مدارس شده است.
به گفته سیدآقا، جاش لیسی در این اثر با خلق شخصیتهای دوستداشتنی یک فضای متفاوت، اثرگذار و بسیار خندهدار خلق کرده است. داستان تمام 8 جلد از طریق نامه نگاریهای اینترنتی بین پسربچهای به نام ادوارد (ادی) و دایی مورتون روایت میشود. ادی از طرف دایی جهانگردش وظیفه دارد گاهی از دو اژدهای او نگهدای کند، دایی همیشه در سفر است و به هر بهانهایی وظیفه نگهداری از دو اژدهای خانگیاش را به ادوارد واگذار میکند. مراقبت از دو اژدهای آتشدار در شهر کار آسانی نیست، هر بار دو اژدها پیش ادوارد میآیند ماجراهای خطرناک و درعینحال خندهداری رخ میدهد.
این مجموعه پر از ماجراجوییهای هیجانانگیز و اتفاقات خندهدار است که خواندن آن حتی برای بزرگسالان نیز خالی از لطف نیست. این مجموعه به زبانی ساده و طنز اتفاقاتی نامتعارف در زندگی یک پسربچه کلاس چهارمی را روایت میکند و در عین حال مفاهیم مختلفی در رابطه با زندگی اجتماعی، ارتباط با اعضای خانواده و تصمیمگیری صحیح را به کوکان آموزش و با ساختن یک دنیای خیالی برای کودکان، خلاقیت ذهنی آنها را نیز پرورش میدهد. از پیامهای دیگر داستان میتوان به دوستی با حیوانات، امانتداری، مسوولیت پذیری و راستگویی اشاره کرد.
عنوانهای هشت جلد این مجموعه به ترتیب عبارتند از: «خاطرات پرستار اژدها»، «پرستار اژدها پرواز میکند»، «قلعه پرستار اژدها»، «جزیره پرستار اژدها»، «مهمانی پرستار اژدها»، «پرستار اژدها قهرمان میشود»، «شکلات یا شیطنت پرستار اژدها و پرستار اژدها کارآگاه میشود».
انتشارات هوپا، کتاب «پسری که با پیراناها شنا کرد» را با قیمت 230 هزار ریال منتشر کرده است
کتابی دیگر از دیوید آلموند برای کودکان/ پسری که با پیراناها شنا کرد
دیوید آلموند نویسنده نام آشنای انگلیسی است که در جهان با توفیق زیادی روبهرو شده است و ترجمه کتابهای او مانند «پسری که به ماه میرود»، «اسکلیگ و بچهها» و «اسم من میناست و عاشق شبم» در ایران نیز با استقبال زیادی روبهرو شده است. کتاب «پسری که با پیراناها شنا کرد» اثر دیگری از دیوید آلموند است که با ترجمه ریحانه جعفری از سوی انتشارات هوپا برای کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال منتشر شده است.
«استنلی» در این کتاب روزگار خوشی با عمو و زنعمویش دارد تا وقتی که عمویش خانه را به کارخانه کنسروسازی تبدیل میکند و استنلی مجبور است مدام کار کند و این وضع را دوست ندارد. روز تولد استنلی، زنعمویش او را به مرخصی میفرستد. همان روز با زن کولی آشنا میشود. زنی که توی سیرک کار میکند. او برای استنلی پیشگویی میکند که بهزودی اتفاقهای عجیبوغریبی در زندگیاش روی میدهد. همهچیز از آنجا شروع میشود. سفرهای باورنکردنی استنلی و ملاقاتهای او با آدمهای عجیب و بالاخره ملاقات با مرد افسانهای. مردی که با پیراناها، خطرناکترین ماهیهای دنیا، شنا میکند.استنلی طی سفری که دارد با خودش و جهان پیرامونش بیشتر آشنا میشود و به نوعی خودآگاهی و خودشناسی میرسد و میآموزد که باید با ترسها روبهرو شد.
انتشارات نردبان، مجموعه سه جلدی «عمه خانم و ماجراهای آبکی» را با قیمت 50 هزار ریال برای هر جلد منتشر کرده است
روایت فرهاد حسنزاده از «عمه خانم و ماجراهای آبکی»
کتاب بعدی این فهرست، اثری از فرهاد حسنزاده، نویسنده ایرانی راهیافته به مرحله نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن(نوبل ادبیات کودک) است. «عمه خانم و ماجراهای آبکی» مجموعهای سه جلدی است که با هدف صرفهجویی در مصرف آب و جلوگیری از استفاده نابجا و نادرست از آب آشامیدنی از سوی انتشارات نردبان برای کودکان گروه سنی «ب و ج» منتشر شده است.
در این مجموعه داستان عمهخانمی به نام «عمه زمزم» بیان میشود که زنی مهربان و دانشمند است و سالهاست که سعی میکند چیزی را اختراع کند. به نظر او زمین در حال نابودی است و باید از مصرف بیرویه آب جلوگیری کرد. بر این اساس به همراه برادرزادههایش گروهی به نام «آببان» تشکیل میدهند و به سراغ افرادی میروند که روش صحیح استفاده از آب را بلد نیستند و برای نجات زمین تلاش میکنند. «چطور باید یک ماشین را به حمام برد»، «شیر آب حرف گوش کن» و «شیلنگ آب فش فشو» عنوانهای سه جلد این مجموعه است که با تصویرگری نازنین جمشیدی منتشر شده است.
انتشارات شهرقلم مجموعه «بهترین نویسندگان ایران» را منتشر کرده است
دایرهالمعارف «بهترین نویسندگان ایران»
اگر به دنبال مجموعهای از آثار نویسندگان نامآشنای ادبیات کودک هستید، مجموعه «بهترین نویسندگان ایران» را بخوانید. این کتاب دایرهالمعارفی است با سردبیری محمود برآبادی که در راستای پاسداشت نیم قرن تلاش نویسندگان ایرانی در زمینه ادبیات کودک و نوجوان تلاش کرده بهترین داستانها را از نویسندگان مطرح ایرانی با همکاری تصویرگران شاخص ایرانی گردهم بیاورد و راهنمایی برای کودکان و خانوادههای فارسیزبان مهیا کند تا با آثار برجسته ادبیات کودک ایران پیوندی مستحکم داشته باشند.
ازجمله آثار این مجموعه میتوان به «ماهنی»، «بولیچو ترسناکه»، «غول سردماغ»، «سنگریزههای بدون اسم»، «اپوش دیو»، «آقا مهران قناد»، «مامان و بابای کوچولو»، «پسری که با یوزپلنگ حرف زد»، «رستم کوی فردوسی»، «قل قل جان و دنباله جادویی»، «خرس تنبل»، «من میبینم»، «مورچههای ندانم کار» و «لباس عروس» اشاره کرد.
تا به حال ۲۰ عنوان از این مجموعه با داستانهایی از علی اشرف درویشیان، نورالدین زرینکلک، سوسن طاقدیس، داوود غفارزادگان، علی اصغر سیدآبادی، لاله جعفری، سیدنوید سیدعلیاکبر، شکوفه تقی، سرور پوریا، عذرا جوزدانی، مجید راستی و جعفر ابراهیمی شاهد منتشر شده است. تصویرگری این داستانها با همکاری تصویرگران صاحبسبکی همچون نورالدین زرینکلک، علی خدایی، معصومه اعتبارزاده، غزاله بیگدلو، ماهنی تذهیبی، فریده شهبازی، نفیسه شهدادی، منصوره حسینی، میترا عبداللهی و مانلی منوچهری انجام شده است.
انتشارات شهرقلم، مجموعه 12 جلدی «قصههای روز» را با قیمت 520 هزار ریال برای هرجلد منتشر کرده است
365 قصه کودکانه برای هر روز سال
پدر و مادرها و مربیانی که میخواهند هر روز یک قصه جدید و خوب برای کودکان بخوانند بهتر است مجموعه ۱۲ جلدی «قصههای روز» شامل 365 قصه برای کودکان که از سوی انتشارات شهرقلم منتشر شده است را تهیه کنند. این مجموعه از سوی جمعی از نویسندگان، برای کودکان 8 تا 12 ساله منتشر شده و شامل ۱۲ کتاب است، برای هر ماه یک کتاب و برای هر روز یک قصه و در هر جلد سی تا سیویک قصه وجود دارد و 6 تصویرگر برای این داستانها تصویرگری کردهاند.
قصههای هرماه در هر یک از این جلدها در فضا و سرزمین خاصی با تعدادی شخصیت ثابت اتفاق میافتد. تم برخی از این قصهها ترسناک است اما قصههای اکثر ماهها فضای طنز و فانتزی دارند.
کتابهای میچکا وابسته به نشر متبکران کتاب «ماری ادلند دخترک دانشمند» را با قیمت 12 هزار ریال منتشر کرده است
تلاش دختری کنجکاو برای تحقق افکارش
دختران کنجکاو و بلندپرواز بهتر است کتاب «ماری ادلند دخترک دانشمند» را بخوانند. این کتاب برای آموزش دنبال کردن استعداد و رویاها برای کودکان پیشنهاد میشود. مجموعه داستانی راهت را پیدا کن، داستان رویاهایی است که با سماجتهای کودکانه به نتایج شگرفی در بزرگسالی آنان میرسد.
کتاب «ماری ادلند دخترک دانشمند» داستان دختری کنجکاو به نام ماری را بیان میکند که دوست دارد از همه چیز سردربیاورد. او فقط فکر نمیکند بلکه با سعی در تحقق بخشیدن به افکارش، علاوه بر تجربه چند و چون دغدغههایش به چراییهایی میرسد که او را با هر قدم برای تجربه، درک و کشفهای بعدی مهیا میکند.
ماری ادلند تا سه سالگی حرف نمیزد و خانواده را حسابی نگران کرده بود. اما با نگاهش همه چیز را دنبال و درباره آن تفکر کرد. هوش هیجانی بالای او سبب شد که بسیار کنجکاوی کنند و گاهی اوقات خانوادهاش هم از پاسخ به او باز بمانند. این کتاب نوشته آندریا بیتی و تصویرگری دیوید رابرتس است که به تازگی با ترجمه احمد تصویری از سوی واحد کودک و نوجوان انتشارات مبتکران منتشر شده است.
انتشارات قدیانی، مجموعه «قصههای تصویری از مثنوی» را با قیمت 40 هزار ریال برای هر جلد منتشر کرده است
ایجاد دید عمیق فلسفی در بچهها
کودکان علاقهمند به ادبیات کهن و قصهها و افسانههای قدیمی میتوانند مجموعه «قصههای تصویری از مثنوی» به قلم حسین فتاحی را مطالعه کنند. این مجموعه شامل 10 جلد است که از سوی انتشارات قدیانی برای کودکان منتشر شده و برگرفته از داستانهای مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی یکی از بزرگترین مفاخر ادبیات فارسی است و بهترین اثر مولوی محسوب میشود.
فتاحی برخی از داستانهای مثنوی معنوی را به زبان امروزی برگردانده و از ظرفیت داستان برای انتقال بهتر مفاهیم به کودکان بهره گرفته است تا انگیزه و علاقهای در آنها ایجاد کند که وقتی بزرگتر شدند اصل این کتاب را بخوانند.
عنوانهای این مجموعه 10 جلدی عبارتند از: «طوطی و بازرگان»، «پندهای گنجشک»، «اژدها و مارگیر»، «شغالی که طاووس شد»، «موسی و شبان»، «سلطان محمود و دزدها»، «طوطی و بقال»، «فیل در تاریکی»، «نحوی و کشتیبان» و «موش و شتر».
نشر هوپا «ماجرایی تماشایی (تا حدی)» را با قیمت 220 هزار ریال منتشر کرده است
ماجرای تماشایی تام گیتس همراه یکم خطر و سرگرمی
مژده مژده! همه کودکان علاقهمند به مجموعه «تام گیتس» میتوانند تازهترین جلد این مجموعه را در روز کتابگردی از کتابفروشیها خریداری کنند. جلد سیزدهم تام گیتس با عنوان «ماجرایی تماشایی (تا حدی)» با نویسندگی و تصویرگری لیز پیشون و ترجمه بهرنگ رجبی از سوی نشر هوپا منتشر شده است.
«تام گیتس» هم از نظر طنز و هم روایت موقعیتهای روزمره زندگی به زبان طنز خیلی مورد توجه قرار گرفته است و سبب شده برنده جوایز مختلفی مانند جایزه کتابهای خندهدار رولد دال و جایزه کتاب سال رد هوس شود. این جایزه از سوی نوجوانان انتخاب میشود. به دلیل اینکه در این مجموعه اتفاقهای جالب زیادی میافتد خواندن آن برای بچهها لذتبخش است و میتواند به آنها ایدههایی برای نوشتن بدهد و خلاقیت آنها با خواندن این داستانها شکوفا میشود چون نویسنده، داستان را ساده و روان نوشته است و بچهها را به صورت غیرمستقیم به نوشتن اتفاقهای روزمره زندگیشان تشویق میکند و اعتماد به نفس آنها را تقویت میکند. از سویی دیگر در هرجلد علاوه بر اتفاقهای مختلفی که روی میدهد اطلاعات خوبی هم به صورت غیرمستقیم به بچهها میدهد.
نشر افق «هرکول خانم بیست درصدی» را با قیمت ۲۴ هزار ریال منتشر کرده است
داستانهای پرسحر و جادو
کودکان علاقهمند به رمانهای پرسحر و جادو نیز میتوانند «هرکول خانم بیست درصدی» نوشته فریبا کلهر را بخوانند. این کتاب، داستانی عجیب، غریب و پر از سحر و جادو و طلسم و جادوگر دارد که در فضایی متفاوت روایت میشود و دنیایی نو و غیرعادی را پیش چشم کودکان به تصویر میکشد.
هرکول خانم بیست درصدی، زنی است که از هر عضو بدنش فقط بیست درصد باقی مانده! کپهای گوشت و رگ و ریشه و عضله که اسمش نیستا است اما در عین حال میتواند با تصویرسازی پروتزهایی خیالی روی همه اندامهایش بکشد و کاری کند که هر کسی او را میبیند کامل و بیعیب و نقص به نظر برسد و کسی نمیفهمد یک جادوگر است. الی، پتی، اکی، آنی، نسی، فیفی، فوفو، بیبی و ... همه از افسونگرانی هستند که در این کتاب، ماجراهایشان روایت میشود. این رمان پر از جادوگرهای بیجادو، وردهای رقصان و خانههای کوتولههایی است که قد میکشند و بلند میشوند. چاق و پهن میشوند و پلهپله بالا میروند و پایین میآیند.