به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست رسانهای جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان با حضور محمد مجریسازان طوسی، دبیر جشنواره، حمیدرضا شاهآبادی، دبیر علمی، زهرا برقانی، مسئول داوری از نگاه مخاطب، سجاد عزیزی آرام، کارشناس فرهنگی اداره کل فرهنگی شهرداری تهران، نادر قدیانی و جمعی از خبرنگاران صبح امروز شنبه (24 بهمنماه 94) در انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان برگزار شد.
جشنواره جایزه ریالی ندارد
محمد مجریسازان طوسی در ابتدای این نشست گفت: از مجموع هزار و 820 اثر ارسالی در رشتههای شعر، داستان تألیفی، داستان ترجمه، کتابهای علمی تألیف و ترجمه به تفکیک کودک و نوجوان 10 کتاب بهعنوان کتاب برتر از سوی داوران انتخاب و معرفی شدند. کتابها در 5 دسته موضوعی و در دو گروه سنی کودک و نوجوان بررسی شدند و بعد از گذراندن 3 مرحله داوری از مجموعه آثار ارسالی 5 کتاب برتر در گروه کودک و 5 کتاب برتر در گروه نوجوان به تفکیک بخشهای مختلف شعر، داستان ترجمه، داستان تألیف، کتابهای علمی و آموزشی ترجمه، کتابهای علمی و آموزشی تألیف، انتخاب و در روز دوشنبه 26 بهمن 94 طی مراسمی در تالار ایوان شمس معرفی خواهند شد. علاوه بر این، تعدادی کتاب برگزیده بهعنوان رتبه دوم و تعدادی کتاب تقدیری به عنوان رتبه سوم معرفی میشوند.
دبیر هشتمین جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان ادامه داد: نکته حائز اهمیت در این جشنواره که امسال به صورت دوسالانه برگزار میشود داوری آثار برتر از نگاه مخاطبان است. در این مرحله، کتابها از سوی کودکان و نوجوانان مطالعه شده و آثاری که بتوانند بیشترین امتیاز را از داوران کودک و نوجوان کسب کنند به عنوان برترین کتاب از نگاه مخاطب معرفی میشوند. امسال نخستین بار است که این اتفاق در جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان رخ میدهد و امیدواریم در دورههای بعدی نیز ادامه یابد.
وی همچنین درباره جوایز هشتمین دوره جشنواره کتاب برتر بیان کرد: در این جشنواره، به ناشران کتابهایی که بهعنوان آثار برتر شناخته شدهاند نشان لوح برتر از سوی انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک اهدا میشود اما به دلیل اینکه هدف ما معرفی کتابهای برتر حوزه کودک و نوجوان به جامعه است، جایزه ریالی نداریم. البته در حال گفتوگو و رایزنی با مسئولان بهمنظور خریداری آثار برتر از سوی دستگاههای مختلف هستیم و به نتایجی هم رسیدهایم که در مراسم اختتامیه جشنواره اعلام خواهد شد. ما معتقدیم معرفی این آثار هم به بازار نشر کمک میکند و هم به مخاطبان تا بتوانند با خیال راحت کتابهای موردنظر خود را انتخاب کنند.
نکته مهم در برگزاری جشنوارهها بعد رسانهای آنهاست
حمیدرضا شاهآبادی، دبیر علمی جشنواره نیز در این مراسم از اهمیت رسانهای شدن جشنوارهها سخن گفت و ادامه داد: نکته مهم در برگزاری جشنوارههای مختلف، بعد رسانهای آنهاست. به عقیده من بعد مادی جشنواره برای نویسندگان و ناشران زیاد حائز اهمیت نیست آنها بیشتر دوست دارند آثارشان دیده شود و همچنین کتابهای برتر در رسانهها به مخاطبان معرفی شود تا بتوانند فروش بیشتری داشته باشند.
حمیدرضا شاهآبادی در ادامه به ارائه توضیحاتی درباره این جشنواره پرداخت و گفت: نکته مهم در این جشنواره، نوع نگاهی است که به آثار کودک و نوجوان وجود دارد. ما در این جشنواره میخواستیم کتابهایی را به مخاطبان معرفی کنیم که در همه زمینهها از جمله متن، تصویرگری، نقاط ویرایشی، چاپ و گرافیک به عنوان کتاب برتر شناخته شده است. در اغلب جشنوارهها، هر یک از این تخصصها به طور جداگانه بررسی و داوری میشوند اما در این جشنواره میزان هماهنگی بین این فعالیتها برای ما حائز اهمیت است. اینکه جمعی با همکاری با یکدیگر بتوانند آثار قابل پذیرشی را برای مخاطبان خلق کنند. معمولاً این قبیل فعالیتها از سوی سرویراستاران و مدیران هنری و در کل، ناشران انجام میشود.
وی توضیح داد: نخستین قدم ما در جشنواره کتاب برتر امسال تغییر شیوهنامه داوری برای ارزیابی کتابها بود. بر این اساس، شیوهنامه جدیدی تدوین کردیم و برای داوری به داوران دادیم. همچنین بر این اساس، فرمهایی را برای داوری طراحی کردیم. مرحله بعد انتخاب داوران بود. در این مرحله نیز تلاش کردیم از افراد باتجربه و باسابقه و افرادی که قبلاً در این جشنواره و جشنوارههای دیگر در حوزه داوری کتاب فعالیت داشتهاند و همچنین رأی آنها برای جامعه به عنوان افراد صاحبنظر در حوزه مورد نظرشان قابل پذیرش باشد، استفاده کنیم. از سوی دیگر، به دلیل اینکه ممکن است گاهی داوریها تحتالشعاع رقابتهای صنفی قرار گیرد، داورانی که نویسنده و پدیدآورنده نبودهاند اما به نوعی کارشناسان حوزه موردنظر محسوب میشوند را در داوری دخیل کردیم. بر این اساس، با مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز ارتباط برقرار کردیم و دو نفر از استادان این دانشگاه با نامهای سعید حسامپور در بخش داستان تألیف نوجوان و فریده پورگیو در بخش داستان ترجمه نوجوان با ما همکاری کردند. البته این استادان گروهی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز را نیز به همکاری گرفتند و علاوه بر اینکه خودشان آثار ارسالی را مطالعه میکردند، دانشجویان نیز آثار را مطالعه کرده و نظرشان را ارائه دادهاند.
دبیر علمی جشنواره در ادامه به مراحل داوری کتابها اشاره کرد و گفت: در این دوره برای افزایش دقت در انتخاب آثار، سه مرحله برای داوری کتابها در نظر گرفتیم. مرحله اول کمیته انتخاب بود که شامل نمایندگانی از داوران رشتههای مختلف که همه آثار ارسالی را بررسی کردند و 10 درصد از کتابها به دلایل مختلف فاقد اعتبار برای شرکت در جشنواره بودند را براساس آییننامه حذف کردند. از جمله این دلایل میتوان به زمان چاپ آثار، کتابهای تجدید چاپی و کتابهای ضعیف اشاره کرد. در مرحله دوم گروههای داوری اقدام به بررسی آثار در رشتههای مختلف به تفکیک کودک و نوجوان کردند که درمجموع در هر گروه و رشته 10 کتاب توانستند موفق به کسب امتیاز شوند. این 100 کتاب در نهایت به مرحله سوم داوری، یعنی کمیته جوایز رفتند. در کمیته جوایز آثار بعد از بررسی در نهایت 10 کتاب برتر و تعدادی کتاب برگزیده به عنوان رتبه دوم و تعدادی کتاب تقدیری به عنوان رتبه سوم شایسته تقدیر شناخته شدند.
وی، محمدرضا شمس، سوسن طاقدیس، آتوسا صالحی را داوران داستان تألیف کودک؛ دکتر محمد حسامپور، علیرضا حافظی و محمدرضا زنجانبر را داوران داستان تألیف نوجوان؛ لاله جعفری، قدرتالله نیکبخت، عرفان حسنزاده را داوران داستان ترجمه کودک؛ دکتر فریده پورگیو، زهرا احمدی و شقایق قندهاری را داوران داستان ترجمه نوجوان؛ مجید عمیق، خانم شهرتاش و علی گلشن را داوران بخش علمی - آموزشی کودک؛ محمود امانی، شکوه حاجنصرالله و آقای علانوری را داوران بخش علمی- آموزش نوجوان؛ ابوالفضل همتی آهویی و ابراهیم حقیقی را داوران بخش تصویرگری کتابها و ساعد مشکی، زهره جدلی و ابراهیمی را داوران بخش مدیریت نشر معرفی کرد.
شاهآبادی ادامه داد: احساس کردیم برای افزایش کیفیت جشنواره افرادی مانند کتابداران و کتابفروشان را که بیشتر در ارتباط با کتابهای کودکان و نوجوانان هستند، برای داوری به هیات داوران مرحله سوم داوری (کمیته جوایز) اضافه کنیم و در نهایت فرزانه مهربان به عنوان کتابفروش و مهتاب میناچی به عنوان کتابدار به همراه دبیر علمی جشنواره، دبیر جشنواره و نمایندگان داوران در هر کدام از بخشهای جشنواره به علاوه نماینده داوری در مدیریت نشر و نماینده داوران بخش تصویرگری انتخاب شدند.
داوری از نگاه مخاطب، ناشران را آگاه میکند
زهرا برقانی، مسئول بخش داوری از نگاه مخاطب هشتمین جشنواره کتاب برتر نیز بیان کرد: امسال برای نخستین بار اتفاق مبارکی در جشنواره کتاب برتر روی داد و آن داوری از نگاه مخاطب بود. ابتدا قرار بود از 7 داور کودک و 7 داور نوجوان کمک بگیریم اما در نهایت سه داور کودک و 5 داور نوجوان در مقاطع تحصیلی مختلف با ما همکاری کردند.
وی ادامه داد: میخواستیم این داوری تفاوت زیادی با داوری از نگاه بزرگسالان داشته باشد و برخلاف داوری بزرگسالان که باید به موارد مختلفی درباره آثار امتیاز نمره میدادند ما از بچهها خواستیم درباره اینکه آیا از کتاب خوششان آمده، خلاقیتی در کتاب وجود داشته و آیا شخصیتهای کتاب در ذهنشان ماندگار بوده است یا نه نظر بدهند و کتابی که بیشترین امتیاز را در این نظرسنجی به خود اختصاص دهد به عنوان کتاب برتر از نگاه مخاطبان انتخاب میشود. البته چون فصل امتحانات بچهها بود و وقت ما هم محدود است، در هر رشته 10 کتاب برتر در اختیار بچهها قرار داده شد تا در نهایت به سلیقه خودشان در 5 موضوع و 2 رشته کتاب انتخاب کنند.
برقانی در ادامه بیان کرد: به نظر من این مسئله اتفاق بسیار خوبی برای نویسندگان و ناشران حوزه کودک و نوجوان است که متوجه شوند چه کتابی برای بچهها جذابتر است و از سویی دیگر بدانند که با مخاطبانی بسیار فهیم و آگاه مواجهند و تلاششان را برای تولید آثار بهتر و باکیفیتتر بیشتر کنند.
حمایت اداره کل فرهنگی شهرداری از جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان
سجاد عزیزی آرام، کارشناس فرهنگی اداره کل فرهنگی شهرداری تهران نیز در این مراسم اظهار کرد: ما سه دوره است که از این جشنواره حمایت میکنیم. مبنای حمایت ما هم اعتمادی است که به داوران این جشنواره بهعنوان چهرههای قابل اعتماد در جامعه داریم. البته در سالهای قبل بخشی مرتبط با حوزه شهری و شهروندی در این جشنواره وجود داشت که امسال وجود ندارد اما ما همچنان از این جشنواره حمایت میکنیم.
این مقام مسئول گفت: لیست کتابهای منتخب را به 374 محلهای که در تهران وجود دارد به عنوان الگوی مناسب کتاب معرفی میکنیم. همچنین به منظور آشنایی بیشتر دستاندرکاران حوزههای کتاب مراکز فرهنگی شهرداری تهران، مسئولان بخش کتاب در سرای محلهها را نیز برای آشنایی بیشتر با این جشنواره و کسب اطلاعات بیشتر به مراسم اختتامیه جشنواره کتاب برتر دعوت کردهایم.