| سیدعلی‌محمد رفیعی، پژوهشگر کتاب‌های دینی، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره لزوم پرداختن به زندگی پیامبران و ائمه اطهار (ع) در ادبیات کودک و نوجوان اظهار کرد: انبیا و جانشینان آنها الگوی پیروانشان هستند. از این رو، مؤمنان وظیفه خود می‌دانند که نسل‌های آینده را با ویژگی‌های فکری، اخلاقی و رفتاری و سیر زندگی آنها در تاریخ زندگی و مبارزاتشان آشنا کنند. در واقع، پرداختن به زندگی انبیا و اولیا بخشی از فعالیت‌های آموزشی، تبلیغی و ترویجی دینی است. این انتقال اطلاعات و احساسات دینی به روش‌های گوناگون می‌تواند صورت گیرد که یکی از آنها بهره‌گیری از هنر و ادبیات به عنوان رسانه‌هایی جذاب است. این نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبیات و هنر دینی ادامه داد: ادبیات کودک و نوجوان ایران، به‌ویژه در چهار دهه اخیر، شاهد تولیدات بسیاری در زمینه زندگی پیامبر خاتم (ص)، ائمه اطهار (ع) و حضرت زهرا (س) بوده است. تعداد عناوین و شمارگان این آثار، چشمگیر است و نشان از فروش بالا و استقبال زیاد مخاطبان دارد. وی کمیت بالای این آثار در کنار کیفیت پایین آنها را مایه نگرانی اهل تحقیق و ادبیات عنوان کرد و اغلب این کتاب‌ها را تکرار یکدیگر یا بازنوشت گزینشی و بدون تحقیق متونی شناخته‌شده دانست و افزود: از این رو، در داوری‌ها، ارزیابی‌ها، بررسی‌ها و نقدها، اگر اغلب اینگونه آثار رد نشوند، امتیازهای بالایی را نیز کسب نمی‌کنند. رفیعی درباره خطرات و چالش‌هایی که این حوزه را تهدید می‌کند، نیز بیان کرد: ضعف پشتوانه پژوهشی، مهم‌ترین مشکل ادبیات دینی است. اغلب تولیدکنندگان ادبیات دینی، پژوهشگر، دارای بینش، مخاطب‌شناس و روزآمد نیستند. در نتیجه، همان مشهورات و مندرجات متون کهن یا متون دست دوم یا چندم را در قالبی ادبی بر اساس دانش و بینش خود بازتولید می‌کنند و دانایی، توانایی یا دغدغه تشخیص سره از ناسره را ندارند. از سوی دیگر، آثاری که از سوی محققان و متخصصان علوم اسلامی تولید شده باشند و بتوانند در اختیار نویسندگان غیرمحقق قرار گیرند، اندک‌اند یا به زبان عربی نگاشته شده‌اند. این منتقد ادبیات دینی، در ادامه به برگزاری جشنواره‌هایی مانند جشنواره خاتم و شرایط آن اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین و بهترین شرط شرکت در جشنواره خاتم این است که موضوع داستان، مستند به اسناد و روایات معتبر باشد و با توجه به نیازهای مخاطب و شرایط امروز جهان تألیف شده باشد. اگر چنین ضوابطی از سوی داوران پژوهشگر و روزآمد در بررسی آثار رسیده به طور دقیق مورد توجه قرار گیرد، می‌توان امید داشت که این گونه جشنواره‌ها بتوانند نقش پژوهش‌انگیزی، مخاطب‌گرایی و الگوسازی را در پیشبرد ادبیات دینی ایفا کنند. رفیعی همچنین یادآوری کرد: البته اگر این جشنواره‌ها به عنوان فعالیتی جنبی، به چاپ کتاب‌هایی حاوی روایات معتبر مرتبط با زندگی، ویژگی‌های شخصیتی و سیره حضرت رسول اکرم (ص) اقدام نکنند، بیم آن می‌رود که پژوهش‌گرایی و لحاظ کردن شرط اعتبار اسناد و روایات در داوری آثار رسیده به این جشنواره، باعث آن شود که جشنواره، برنده‌ای نداشته باشد یا تعداد برندگان آن بسیار کمتر از حد انتظار باشند. زیرا تعداد نویسندگانی که دغدغه یا صلاحیت پژوهش در این زمینه داشته باشند، بسیار ناچیز است. |  |
↧
رفیعی: مهم‌ترین مشکل ادبیات دینی ضعف پشتوانه پژوهشی است
↧