خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بعد از استقبال مخاطبان از طرح عیدانه کتاب، موسسه خانه کتاب برآن شد همزمان با آغاز تابستان، در قالب طرح «تابستانه کتاب» تسهيلاتی را به عنوان يارانه خرید كتاب از طريق كتابفروشیهای سراسر كشور، به صورت مستقیم به خریداران کتاب پرداخت کند. در این طرح که از 16 تیر آغاز شده و تا 15 مرداد ادامه دارد، كتابفروشیهايی كه شرايط لازم را دارا باشند، پس از ثبتنام در سایت خانه کتاب ketab.ir و تأييد، میتوانند كتابهايی که با شرايط تعيينشده در اين طرح، مطابقت داشته باشند با 20 درصد تخفيف برای کتابهای عمومی و 25 درصد تخفیف برای کتابهای کودک و نوجوان به خريداران بفروشند.
با توجه به اینکه مؤسسه خانه کتاب، این طرح را بهمنظور رونق بخشيدن به بازار كتاب و ترويج كتابخوانی اجرا میکند، گفتوگویی داشتیم با حمیدرضا شاهآبادی، نویسنده کودک و نوجوان، درباره تاثیرات این طرح بر جامعه و مخاطبان. وی گفت: حرکتهای حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از کتاب و کتابخوانی از طریق دادن یارانه سالهاست با شیوههای مختلف در کشور ما انجام میشود تا مردم به کتاب خریدن و کتاب خواندن تشویق شوند.
وی با ارزیابی مثبت از هر طرحی چون «تابستانه کتاب» که در کوتاه مدت مردم را به کتابخوانی تشویق میکند ادامه روند تعالی مطالعه در جامعه را در دراز مدت، منوط به فرهنگسازی در این زمینه دانست و تاکید کرد: به نظر من بهتر است مردم مخصوصا کودکان و نوجوانان را به این مساله عادت ندهیم که لازم نیست برای خرید کتاب پول خرج کنند. امروزه برای اغلب مردم جا افتاده است که باید کتابها را با تخفیف یا به صورت رایگان دریافت کنند و در غیراینصورت ادعا میکنند که کتاب بسیار گران است و نمیتوانند خریداری کنند در حالی که حاضرند مبالغ زیادی برای هزینههای غیرضروری در زندگی پرداخت کنند.
این نویسنده و منتقد ادبی پیشنهاد داد که به یارانهها شکلی هدفمندتر ارائه شود و در اختیار گروههای کتابخوانی و افرادی که واقعا امکان خرید کتاب ندارند ولی جزو افراد کتابخوان محسوب میشوند قرار داده شود.
لزوم تاسیس فروشگاههای زنجیرهای عرضه کتاب در کشور
به گفته شاهآبادی، ارایه طرحهایی که کتابها را با تخفیف در اختیار مردم قرار میدهد دادن غذایی است که در لحظه آنها را سیر میکند اما بعد آنها گرسنهتر میشوند. بر این اساس بهتر است مردم را عادت دهیم که برای کتاب و کتابخواندن هزینه کنند و برای این منظور باید فرهنگسازی کنیم. چیزی که مردم را کتابخوان میکند کتاب خوب است و اگر کتاب خوب در اختیار مردم قرار گیرد و آنها لذت مطالعه را درک کنند قطعاً کتابخوان میشوند و به سراغ کتابهای دیگر خواهند رفت. اما اگر مردم فقط به دلیل ارایه تخفیف بروند و تعدادی کتاب خریداری کنند که علاقهای به خواندن آنها ندارند و ممکن است آثار خوبی هم نباشد فقط خاطره بدی در ذهنشان ایجاد میشود که آنها را نسبت به کتاب خواندن دلسرد و بیمیل میکند.
وی در ادامه سخنانش بیان کرد: به نظر من مبالغی که برای اینگونه طرحها اعمال میشود بهتر است در زمینههایی هزینه شود که منجر به تولید کتاب خوب شود و تلاش شود این کتابهای خوب با استفاده از روشهای تبلیغاتی به روز و مدرن به مردم معرفی شود. سپس فروشگاههای زنجیرهای برای عرضه کتاب در سطح کشور ایجاد شود و کتابهایی را که به مردم معرفی شده است در این فروشگاهها در دسترس مردم قرار داده شود. به این ترتیب میتوان امیدوار بود که کتاب خوب در اختیار مردم قرار گرفته است و آنها میتوانند لذت مطالعه را بچشند وکتابخوان شوند.
نویسنده «کمپوت گیلاس» افزود: همچنین تجهیز کتابخانههای عمومی در سطح شهرها را با کتابهای خوب و جدید و تجهیز کتابخانههایی مانند کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و فرهنگسراها که منبع خوبی برای مراجعه کودک و نوجوان محسوب میشود، میتواند برای مراجعه افرادی که نمیخواهند یا نمیتوانند برای خرید کتاب هزینهای پرداخت کنند، مناسب باشد.
بهکارگیری فروشندگان حرفهای و متخصص در کتابفروشیها
شاهآبادی در بخش دیگری از سخنانش به تاثیر میزان، دانش، آگاهی و تخصص کتابفروشان در اشاعه فرهنگ خرید کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و گفت: در کشور ما نه تنها شبکه مناسبی برای رساندن کتاب از ناشران به کتابفروشان وجود ندارد حتی خود کتابفروشان هم به صورت حرفهای عمل نمیکنند. مفهوم کتابفروشی در کشور ما حرفهای نشده است. از سویی مردم فکر میکنند فروشگاه کتاب باید مجموعهای باشد که در آن کتاب، لوازمالتحریر و لوازم تزیینی و ... به فروش برسد، از سویی دیگر کتابفروشهای ما تخصص و آگاهی لازم در این حوزه ندارند و با شغلشان به صورت حرفهای برخورد نمیکنند و اغلب اطلاعات لازم و کافی در مورد کتابها ندارند و نمیدانند چگونه باید با مشتری برخورد کنند به اطلاعات لازم را در اختیار مخاطبان قرار دهند و شوق و ذوق لازم برای خریدن کتاب و مطالعه را در آنها ایجاد کنند.
به گفته این نویسنده و منتقد ادبی، در شرایط ایدهآل باید بکوشیم کتابفروشان حرفهای و آموزش دیده داشته باشیم تا بتوانند مردم را به کتاب خریدن و کتابخواندن دعوت کنند و اطلاعات لازم در مورد کتابها را به مخاطبان ارایه دهند تا آنها در زمان مراجعه به کتابفروشیها سردرگم نشوند. همچنین نهادهایی مانند انجمن ترویج کتابخوانی و انجمنهای نویسندگان و ... هم در شناساندن و معرفی کتابهای خوب و ویژگی آثار برگزیده به مردم نقش موثری دارند و باید در زمینه آگاهیرسانی به مردم تلاش کنند.