به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) میزگرد ترویج خواندن در جهان با تجربههایی از هلند، سوئد و ایران با حضور ماریت تورنکویست، ماریانه لیندبرگ، زهره قائنی و جمعی از نویسندگان و پژوهشگران ادبیات، با همکاری دفتر تاریخ ادبیات کودک و نوجوانان عصر چهارشنبه (19 آبان 1395) در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
ماریانه لیندبرگ، عضو گروه ترویج کتابخوانی در سوئد در این نشست به بیان اهمیت ترویج کتابخوانی پرداخت و گفت: اگر پدر و مادرها در کودکی برای بچههایشان کتاب بخوانند، درک هنری آنها افزایش مییابد و هرچه این کار را زودتر شروع کنند، بهتر است. در سوئد خیلی تلویزیون فراگیر نیست و بیشتر، مجلهای با بودجه دولت برای بچهها تا سن 18 سال چاپ میشود که بسیار مورد استقبال قرار میگیرد و مجموعهای از مقالات و مطالب مرتبط با کتاب در آن وجود دارد.
اجرای پروژه کتابخوانی گروهی در سوئد
این پژوهشگر درباره سایر فعالیتهای ترویج کتابخوانی در سوئد عنوان کرد: پروژهای برای کودکان یک تا سه سال در کشور سوئد به نام «بوک کلاپ(کتابخوانی گروهی)» داریم که حدود 50 سال است در کشور اجرا میشود. در قالب آن 29 کنفرانس در سراسر کشور درباره قصهگویی، بازی و خواندن براساس سه کتاب خاص ارائه شده است. یکی از مهمترین جنبههای این برنامه، همکاری بین آموزگاران، مربیان، کتابداران و پدران و مادران بوده که در پیشبرد آن بسیار موثر بوده است.
وی درباره این برنامه توضیح داد: در این پروژه سه کتاب که یکی از آنها شعر و دو کتاب دیگر داستان بود، به بچهها معرفی شد و آنها میتوانستند این کتابها را بخوانند و یکی از آنها را با خود به خانه ببرند. هر کدام از کودکان در این طرح بارها این کتابها را در خانه و مدرسه میخواندند و برنامهها و فعالیتهای مختلفی مرتبط با موضوع کتاب انجام میدادند. اجرای این پروژه برای ما از اهمیت زیادی برخوردار بود، چراکه بچهها در سوئد از یک و نیم سالگی به مهدکودک میروند، بنابراین افرادی که در این پروژه با ما همکاری میکردند، تحت آموزشهای مختلفی قرار میگرفتند.
«مکدونالد» کتابهای باکیفیت را به خانهها میبرد
لیندبرگ در ادامه با اشاره به پروژه «مکدونالد» گفت: پروژه دیگری هم در زمینه ترویج کتابخوانی با کمک «مکدونالد» انجام دادیم. معمولا خانوادههای زیادی به «مکدونالد» میروند و غالبا همراه با غذا تعدادی اسباببازی به آنها داده میشود که بچهها با خود به خانه میبرند و با آنها بازی میکنند. در این طرح تصمیم گرفتیم به جای این اسباببازیهای پلاستیکی، کتابهای باکیفیت را به همراه غذا به مشتریان بدهیم. براین اساس «مکدونالد» از بین کتابهای باکیفیت و همچنین آثار کلاسیک، تعدادی اثر را انتخاب و خریداری میکرد و به مردم هدیه میداد.
وی افزود: این طرح حدود پنج سال است که اجرا میشود و در طول این پنج سال توانستیم 14/5 میلیون نسخه کتاب به فروش برسانیم. از سویی به دلیل اینکه اغلب خانوادههایی که به «مکدونالد» میروند خانوادههای ثروتمندی نیستند و کمتر میتوان در خانههایشان کتابهای باکیفتی یافت، این طرح موجب شد این آثار باکیفیت به منازل این قشر از جامعه برود و در ترویج کتابخوانی موثر باشد. از سویی در قالب این طرح کتابهای قدیمی هم که دیگر چاپ نمیشدند، توسط «مکدونالد» با پرداخت حق کپیرایت بازنشر شدند و تاثیر خوبی در صنعت نشر کشور هم داشت.
کتابخوانی دریچهای روبه بیرون و درون است
ماریت تورنکویست، نویسنده و تصویرگر کتابهای کودک نیز در این نشست تعریفی از کتابخوانی ارائه کرد و گفت: معمولا میگویند که کتابخوانی برای کسب نتایج بهتر در مدرسه و توسعه زبانی در بچهها و افزایش هوش و کنجکاوی آنها نقش عمدهای دارد، اما کتابخوانی برای من دریچهای روبه بیرون و روبه درون است، چراکه با کتاب خواندن میتوانم چیزهای مختلف محیط اطراف و همچنین احساسات درونی خود را بیشتر درک کنم.
اجرای «هفته کودکی» در هلند
این نویسنده سپس درباره فعالیتهای صورت گرفته در هلند برای ترویج کتابخوانی، اظهار کرد: در هلند هفتهای به نام «هفته کودکی» داریم که از اهمیت بالایی برخوردار است و از سال 1955 در هلند شکل گرفته و ایده اصلی آن این بوده که در این هفته همه چیز در همه جای کشور در راستای خواندن باشد و از سوی سازمانی مشخص در هلند پشتیبانی میشود. در این هفته برنامههای متنوعی ارائه میشود و کتابهای مختلفی در اختیار بچهها قرار داده میشود. در این هفته هر کودکی میتواند یک کتاب برای خودش خریداری کند و به ازای هر کتاب، یک کتاب باکیفیت از یک نویسنده معروف هدیه میگیرد.
وی ادامه داد: همچنین در این هفته نویسندگان و تصویرگران به نقاط مختلف سفر میکنند و برنامههایی را برای ترویج خواندن در مدارس و کتابخانهها اجرا میکنند. علاوه بر این در «هفته کودکی» جوایز مختلفی به نویسندگان و تصویرگران کتابهای خوب و برگزیده اهدا میشود.
جذب کودکان به کتاب خواندن با بلندخوانی
زهره قائینی، از اعضای شورای کتاب کودک و مسئول طرح «با من بخوان» نیز در این نشست به ارائه توضیحاتی درباه طرح بامن بخوان پرداخت و گفت: تجربه «با من بخوان» پنج سال پیش با تعدادی از کودکان در کنار کورههای آجرپزی محمودآباد، شروع شد و به تدریج در سراسر جهان گسترش یافت و الان 30 هزار کودک در سراسر کشور را زیر پوشش خود دارد.
این پژوهشگر در ادامه به روز جهانی «بلندخوانی» اشاره کرد و گفت: در تقویم جهانی روزی به عنوان «بلندخوانی» داریم که در کشور ما چندان مورد توجه قرار نگرفته اما در کشورهای دیگر اهمیت زیادی دارد و من بسیار خرسندم که در برنامه «با من بخوان» توجه زیادی به این موضوع شده است. ما در ابتدا با «بلندخوانی» لذت خواندن را به بچهها میچشانیم، سپس کتاب در اختیار آنها قرار میدهیم و به این ترتیب کتاب خواندن را در بین کودکان و نوجوانان رواج میدهیم.