به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کارگاه راهنمای انتخاب کتاب کودک با حضور برخی از اعضای هیات داوران جایزه لاکپشت پرنده شامل علیاصغر سیدآبادی، محمود برآبادی، حدیث لزرغلامی، مریم محمدخانی، شادی خوشکار، فرمهر منجزی، جعفر توزندهجانی و مینا حدادیان به همراه جمعی از مربیان، معلمان و کتابداران عصر شنبه(24 آذرماه) در هنرستان کتابچی شهر کاشان برگزار شد.
مریم محمدخانی در آغاز این نشست به تاریخچه جایزه لاکپشت پرنده اشاره کرد و به شرایط انتخاب کتاب برای فهرست لاکپشت پرنده پرداخت. در ادامه علیاصغر سیدآبادی به سختی شغل معلمی و تغییر نسلها اشاره کرد و گفت: در دوران گذشته بچهها هر سوالی داشتند به والدین خود مراجعه میکردند ولی امروزه با گسترش فضای مجازی اطلاعات بچهها افزایش یافته و پدر و مادرها از بچهها سوال میپرسند. اما نظام آموزش و پرورش رسمی و غیررسمی این واقعیت را نپذیرفته و جایگاه والدین از نظر علم و آگاهی بالاتر از فرزندان تلقی میشود.
وی افزود: همچنین در خانوادهها هم اکثر تصمیمات با مشورت بچهها گرفته میشود درصورتیکه در گذشته چنین نبود. بنابراین امروزه بچهها سهم عمدهای در تصمیمگیری دارند و این چالش با ادبیات برطرف میشود. آموزش و یادگیری دو موضوعی است که در این زمینه مطرح است. در آموزش ما یک بسته آموزشی ارائه میدهیم و بچهها و معلمان نقش زیادی در آن ندارند اما در مورد یادگیری مشارکت بچهها و دانشآموزان بیشتر میشود و منفعل نیستند.
داستانها میزان درک مطالب مختلف در بچهها را افزایش میدهند
مینا حدادیان نیز در ادامه این جلسه مهمترین رکن یادگیری را خوب شنیدن و خوب دیدن عنوان کرد و در ادامه کتابهای کاربردی را برای گروههای سنی مختلف به حضار معرفی کرد و گفت: این کتابها در دورههای سنی مختلف کاربرد دارد. یکی از این کتابها مجموعهای برای خردسالان است که از زمانی که کودک در رحم مادر است و یک ماهه است تا نه ماهگی مادر باردار را دربرمیگیرد. کتابهای دیگر کتابهای پارچهای است که تا یک سالگی برای بچهها کاربرد زیادی دارد.
وی در ادامه کتابهای تصویری را به معلمان و مربیان معرفی کرد و گفت: کتابهای تصویری سبب میشود بچهها با تصاویر ارتباط برقرار کند و مطالب را بهتر بیاموزند. همچنین کتابهایی هم برای آموزش مهارتهای اجتماعی مانند نترسیدن و ... وجود دارد که برای خردسالان و کودکان مناسب است. کتابهای دیگری هم هستند که برای دانشآموزان ابتدایی مناسبند و کمک میکنند مطالب کتاب درسی برای بچهها جذابتر شود. این کتابها میتوانند به معلمان در تدریس دروس مختلف مانند علوم و ریاضی یاری دهند.
به گفته حدادیان، داستانها میتوانند میزان درک مطالب مختلف در بچهها را افزایش دهند و مهارتهای زندگی و مهارتهای اجتماعی را به آنها بیاموزند.
کتاب در مقابل رقیبهای قدر قرار دارد
محمود برآبادی در ادامه این نشست به ضرورت کتابخوانی اشاره کرد و گفت: مجموعهای از عوامل دست به دست هم داده که شمارگان کتاب و میزان مطالعه را کم کرده است مانند گسترش بازیهای رایانهای. بچهها ترجیح میدهند بازی کنند تا کتاب بخوانند و کتاب در مقابل رقیبهای قدر قرار دارد. مورد بعد گسترش فضای مجازی و شبکههای مختلف است که بسیاری از اوقات بچهها را پر کرده است. مورد بعدی مشکلات اقتصادی است که قدرت خرید مردم را کاهش داده است.
به گفته این نویسنده، عادت بعدی که سبب کاهش مطالعه بچهها شده فقدان عادت مطالعه والدین است. باید توجه داشت علیرغم اینکه این رقبای سرسخت درحال بیرون راندن کتاب از سبد خانوادهها هستند، باید کمک کنیم کتاب در دسترس مردم قرار بگیرد و خوانده شود.
معلمان چقدر ضرورت مطالعه را احساس میکنند؟
فرمهر منجزی نیز در این جلسه به نقش معلمان و مربیان در جذب بچهها به کتابخوانی اشاره کرد و گفت: معلمان و والدین الگویی در این زمینه برای بچهها هستند. آیا ما به عنوان یک معلم چقدر ضرورت مطالعه را احساس میکنیم؟ آیا اضافه بر مباحث درسی کتابهای دیگری را میخوانیم تا به عنوان منبع به بچهها معرفی کنیم؟ چقدر با داستانهای مختلف درباره موضوعات درسی آشنایی داریم؟
وی در ادامه بیان کرد: متاسفانه ما معلمان کمتر به کتابهای غیردرسی میپردازیم و فکر میکنیم کتابهای درسی و تدریس به موقع مطالب طبق طبقهبندی زمانی آموزش و پرورش اهمیت بیشتری دارد.
معلم خاطرهساز باشیم
حدیث لزرغلامی نیز در این جلسه با خواندن داستانی از «او هنری، نویسنده آمریکایی» از معلم دوره تحصیلش یاد کرد و گفت: معلمان نقش زیادی در گرایش کودکان به کتابخوانی دارند. من دانشآموزان مدرسهای در یکی از روستاهای ایران را میشناسم که با ابتکاراتی که در زمینه کتابخوانی انجام داده همه شاگردانش را کتابخوان کرده است.
وی در ادامه بیان کرد: معلم بودن کار بزرگی است اما معلم خاطرهساز بودن کار آسانی نیست. معلمان زیادی هستند که با خلاقیت فردی مسیر زندگی بچهها را تغییر میدهند و لحظههایشان را میسازند. ما در لاکپشت پرنده کتابها را میخوانیم و براساس معیارها و آییننامه امتیاز میدهیم. این اتفاق با گروههای کوچک کتابخوانی در مدارس میتواند شکل بگیرد و بچهها کتابها را بخوانند و امتیاز بدهند و لاکپشت پرنده کوچکی در مدرسه راه بیندازند و کمک کنیم کم کم به نقد ادبی برسند.
اگر از زاویه دید کودکان به جهان نگاه کنیم انتخاب کتاب برای آنها راحت میشود
جعفر توزندهجانی نیز در این نشست بیان کرد: وقتی میخواهیم کتابی را برای بچهها انتخاب کنیم باید اول کودک را به خوبی بشناسیم قبلا میگفتند کودک انسانی است که بزرگ نشده و باید آماده شود برای بازار کار اما بعدا متوجه شدند دوره کودکی باید به درستی شکل بگیرد و به ویژگیهای کودکان توجه شود تا استعدادهای آنها شناسایی و بارور شود.
به گفته این نویسنده، باید نگاه کودکانه داشته باشیم. اگر از زاویه دید کودکان به جهان نگاه کنیم انتخاب کتاب برای آنها سخت نیست.