به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «نشر کتابهای نظری ادبیات کودک و نوجوان» با حضور علیاصغر سیدآبادی، سیدصادق رضایی، دکتر مسعود کوثری، سیدعلی کاشفیخوانساری، فریدون عموزاده خلیلی و فتحالله فروغی عصر دوشنبه (5 بهمنماه 94) در سرای کتاب موسسه خانه کتاب برگزار شد.
نتوانستهایم کار خلاقانهای در ادبیات کودک انجام دهیم
مسعود کوثری، استاد دانشگاه و مدیر انتشارات علمی – فرهنگی در این نشست اظهار کرد: در حوزه ادبیات کودک و نوجوان سه دیدگاه و رویکرد کلی در طول 70 سال اخیر ایجاد شده است که عبارتاند از رویکرد چپ و مارکسیستی، رویکرد لیبرالیستی و رویکرد دینی ـ اسلامی. اگرچه رویکرد چپ مارکسیستی و دینی اسلامی انتقادات زیادی به رویکرد لیبرالیستی دارند اما باید توجه داشت که رویکرد لیبرالیستی توانسته به صورت موفقی در حوزه ادبیات کودک عمل کند زیرا دارای خلاقیت و نوآوری در موضوع مورد نظرش است و زیاد به سؤالات ریشهای نمیپردازد. دلیل کم پرداختن به مباحث نظری و تئوری ادبیات کودک برمیگردد به خستگی نظری و از نفس افتادن ما. زیرا ما همیشه دنبال سؤالات ریشهای هستیم و کند و کاو زیاد برای یافتن پاسخهای پرسشهای ریشهای به نوعی در ما ایجاد خستگی کرده و حرفها حالت کلیشهای پیدا کرده و جواب نمیدهد در حالی که باید سعی کنیم خلاقیت داشته باشیم و خودمان را با سؤالات ریشهای خسته نکنیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: باید از سؤالات ریشهای در ادبیات کودک عبور کنیم و به سؤالات ملموستر برسیم. در واقع سؤالات بسیار زیادی در زمینه ادبیات کودک پیش روی ماست که توجهی به آنها نمیکنیم و فقط به اساس و چگونگی و دلایل آنها میاندیشیم. ادبیات کودک ما سرشار از مسائل نظری ادبیات کودک و ایدههای کلی و جهانی است در حالی که توجهی به مسائل ملموس و پیش رو ندارد.
نظریهپردازی در ایران به نوعی تفریح تبدیل شده است
کوثری در ادامه سخنانش بیان کرد: بهطورکلی دو سطح نظری داریم سطح اول مسائل کلی مربوط به ادبیات کودک است که در جامعه ما افراد زیادی به آن پرداختهاند. سطح دوم نگاههای راهبردی و عمیقی است که میتواند به خلاقیت منجر شود که ما در این زمینه بسیار ضعیفیم و نتوانستهایم آن طور که باید و شاید در این زمینه گشایش ایجاد کنیم. ما با اینکه ایدههای بزرگی داریم نتوانستهایم کار خوب و خلاقانهای انجام دهیم زیرا در این عرصه از خلاقیتمان استفاده نکردهایم و به رویکردهای خلاقانه نپرداختهایم.
مدیر انتشارات علمی –فرهنگی گفت: نظریهپردازی در ایران به نوعی تفریح تبدیل شده است و افراد راه و بیراه به نظریهپردازی میپردازند. آنقدر نظریه بزرگ و ایده کلی داریم که به مسائل ملموس روزمره توجهی نمیکنیم. در حال حاضر کودکان زیادی در مدارس کشورمان وجود دارند که با مشکلات عدیدهای روبهرو هستند. باید در ادبیات کودک برای این وضعیت راهکاری داشته باشیم و بدانیم که چگونه باید با این مسائل برخورد کنیم. متاسفانه نظریهپردازی در ادبیات کودک تبدیل به تفریح شده اما اصلاً تفریح مفیدی نیست.
ورود بخش دولتی برای تولید مباحث نظری در ادبیات کودک الزامی است
سیدصادق رضایی نیز در این نشست با اشاره به اینکه بخش خصوصی برای موضوعات و کتابهایی که مشتری نداشته باشد سرمایهگذاری نمیکند، گفت: حوزه مباحث نظری و تئوری در ادبیات کودک از جمله مباحثی است که مشتری چندانی ندارد و سود زیادی برای ناشران در پی ندارد در نتیجه بخش خصوصی کمتر به آن ورود پیدا میکند. در این شرایط متولیان فرهنگی باید به مساله وارد شوند و با اجرای تدابیری ناشران خصوصی را به تولید محتوا در این زمینه ترغیب کنند.
مدیر بخش کودک و نوجوان حوزه هنری بیان کرد: مسئولان در بخش دولتی هم باید در این زمینه فعال باشند اما تولید محتوا در بخش دولتی منوط به این مساله است که یا شخص خودش درگیر این موضوع باشد و یا اینکه از سوی بالادستیهایش مکلف به تولید این مباحث شود. همه باید با کمک هم و با همکاری دانشجویان و دانشگاهیان و محافل علمی به تولید مباحث نظری در زمینه ادبیات کودک اقدام کنیم.
اهل فن باید نظرات و تجربیات خود را برای دیگران بیان کنند
علیاصغر سیدآبادی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامهریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این نشست اظهار کرد: ما باید در زمینه مباحث نظری ادبیات کودک به تولید سؤال، مساله و نظریهپردازی اقدام کنیم. درگیر شدن با روایتهای کلان و ریشهای گرهای از مشکلات ما باز نمیکند. دستاندرکاران این حوزه اعم از نویسندگان، منتقدان، شاعران و ... باید به بیان تجربههای خودشان برای دیگران و افرادی که تازه به این حوزه وارد شدهاند بپردازند و این از جمله مباحث مهمی است که باید در ادبیات کودک به آن توجه کرد.
این نویسنده و منتقد ادبی گفت: تجربهها باید نوشته شود و مورد بحث و بررسی قرار گیرد کما اینکه در خارج از کشور بسیاری از اهل فن به بیان تجربیات خود برای دیگران میپردازند و ما نیز غالباً از تجربیات آنها در بیان مباحث نظری و تئوری ادبیات کودک استفاده میکنیم. مهمترین حمایتی که میتوان از مباحث نظری ادبیات کودک کرد، دیده شدن و عملیاتی شدن پژوهشهایی است که در این حوزه انجام میشود.
گزارش قبلی این نشست را در اینجا بخوانید