به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) چهل و نهمین نشست ترویج خواندن با موضوع «خواندن برای همه، کتابخانههای فراگیر»، با حضور دکتر فریده ترابی میلانی و طاهره بشیر عصر دوشنبه 30 فروردین 1395 در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
فریده ترابی میلانی، مدرس و مشاور کودکان و نوجوانان، در این نشست گفت: حدود 6 سال پیش همکاریام را با کتابخانههای کانون آغاز کردم و جلسات زیادی با بچههای دارای نیازهای خاص و همچنین خانوادههای آنها داشتهام. در جلساتی که با والدین داشتم، اغلب آنها احساس میکردند روشهایشان در برخورد با بچهها یا روشهای آموزشی که به کار میبرند، کاربردی ندارد و به درد نمیخورد. آنها به دنبال روشهای خوب و درست برای برقراری ارتباط و آموزش فرزندانشان بودند. والدین میخواهند بدانند که تا چه اندازه کارشان درست است و نسبت به آینده فرزندانشان نگرانند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: البته من در طول دو سالی که این جلسات را برگزار کردهام مطالب جالب و آموزنده زیادی از والدین فراگرفتهام و سعی کردهام دانستههایم را در اختیارشان قرار دهم. اغلب والدین خیلی از رفتارهای فرزندانشان را نمیتوانند تحمل کنند و نمیتوانند با آنها دوست باشند و رابطه صمیمانهای برقرار کنند. درحالیکه بچههای با نیازهای خاص میخواهند با پدر و مادرشان دوست بوده و دوش به دوش آنها حرکت کنند.
باید به حرفهآموزی کودکان با نیازهای خاص توجه شود
به گفته ترابی میلانی علاوه بر رابطه والدین و فرزندان، روابط دیگر مانند رابطه بچهها با دوستانشان، رابطه بچهها با مدرسه، رابطه معلمان با بچهها و ... از اهمیت بالایی برخوردار است. معلمان و اولیای مدرسه باید از سختگیریهای بیش از حد بپرهیزند و به نیازهای خاص این بچهها توجه کنند. همچنین در کتابهای درسی هم باید به همه نیازهای این بچهها مانند هنر و بازی توجه شود. البته این مساله از زمانی که مربیان و معلمان مراکز استثنایی در حال تحصیل در دانشگاهها هستند باید در سرفصل درسیشان به آنها آموزش داده شود تا نحوه آموزش به بچهها را یاد بگیرند و بتوانند مطالبی مانند هنر و بازی را نیز به درستی به بچههای با نیازهای خاص آموزش دهند.
این مشاور کتابخانههای مراکز فراگیر کانون، بحث حرفهآموزی را از مسائل دیگری که در ارتباط با کودکان با نیازهای خاص باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد و گفت: باید ببینیم این بچهها وقتی بزرگتر شدند چه کارهایی میتوانند انجام دهند. تمرینات و آموزشهای ما به این بچهها باید به صورت عملی و در راستای حرفهای باشد که آنها در آینده میتوانند انجام دهند. وقتی ما بچههای با نیازهای خاص را مانند سایرین تحت آموزش قرار میدهیم باید توجه داشته باشیم با اینکه آنها حق آموزش برابر دارند اما شرایط برابر و یکسانی ندارند و ما باید شرایط مورد نیاز آنها را هم برای آموزش به آنها فراهم کنیم تا راحتتر آموزش ببینند.
بکوشیم بچههای با نیازهای خاص در جامعه حضور یابند
فاطمه بشیر از مربیان کتابخانههای فراگیر کانون، نیز دیگر سخنران این نشست بود که به ارائه توضیحاتی درباره این مراکز پرداخت و گفت: در کتابخانههای فراگیر، کودکان و نوجوانان دارای نیازهای خاص (نابینا، ناشنوا و معلولان جسمی و حرکتی) در کنار بچههای سالم میتوانند از امکانات کتابخانه استفاده کنند. حدود 70 درصد از کودکان با نیازهای خاص میتوانند در مدارس با بقیه بچهها درس بخوانند اما با باید کاری کنیم که آنها بتوانند در جامعه هم در کنار سایر افراد حضور داشته باشند. رویکرد فراگیر معتقد است این بچهها باید در محیطهای آموزشی، آموزشهایی ببینند که آنها را آماده ورود به جامعه کند.
وی در ادامه درباره نخستین مرکز فراگیر کانون گفت: نخستین مرکز فراگیر کانون، مرکز شماره 21 بود که با همکاری سازمانهایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بهزیستی، شورای کتاب کودک، سازمان آموزش و پرورش و ... در سال 1380 آمادهسازی شد. از آن سال تا به حال چهار کتابخانه فراگیر دیگر نیز آمادهسازی شده است و تصمیم بر این است که در مرکز هر کدام از استانهای کشور، یک مرکز فراگیر کانون آمادهسازی شود.
بشیر درباره فعالیتهای این مراکز گفت: در این کتابخانهها غیر از امکاناتی که برای کودکان و نوجوانان سالم وجود دارد، امکانات دیگری هم برای بچههای با نیازهای خاص وجود دارد. از جمله این امکانات میتوانم به نردههایی برای راحتی تردد بچههای معلول، مسیرهایی برای عبور ویلچر، سرویسهای بهداشتی مناسب، سیستم نرمافزار جاز برای گویا کردن اطلاعات برای افراد نابینا، دستگاه پخش صوت برای کتابهای گویا، کتابهای بریل، کتابهای لمسی تصویری برای نابینایان و نوارهای ویدیویی که در آنها کتابها به زبان دیداری و اشاره بیان میشود، اشاره کنم.
وی در ادامه سخنانش به مزایای فراگیرسازی کتابخانهها اشاره کرد و گفت: خیلی مهم است که کودکان یا نوجوانان با نیازهای ویژه احساس کنند به جامعه تعلق دارند و جدای از جامعه و سایر افراد نیستند. اینگونه بچهها در ارتباط با سایر افراد الگوهای متنوعی دریافت میکنند و فرصت کسب تجربه زندگی واقعی را بدست میآورند.
کتابخانههای فراگیر عرصه ای برای ظهور استعدادهای بچهها
به گفته بشیر، کتابخانههای فراگیر کانون عرصه خوبی برای ظهور استعدادهای این بچهها مخصوصا در زمینه غیردرسی است. چراکه در مدرسه استعدادهای درسی آنها بروز پیدا میکند و کتابخانههای فراگیر میتواند مکانی برای بروز ظرفیتهای مختلفی باشد که در وجودشان نهفته است. مربیان اینگونه مراکز میتوانند نقش بسزایی در علاقهمند کردن بچهها به کتابخوانی داشته باشند. آنها با اجرای برنامههای مختلف مانند بازدید از نمایشگاههای کتاب، جلسات ملاقات با نویسندگان و شاعران و ایجاد ارتباط و پیوند بین کتابها با سایر برنامههای مورد علاقه بچهها مانند تئاتر، نقاشی، مسابقه و ... میتوانند کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه را به مطالعه و کتاب جذب کنند.